İslâm Ceza Hukuku Sahasındaki Ruhsat Örnekleri

Authors : Mehmet Ali VAR

Pages : 168-198

Doi:10.54122/umde.944147

View : 19 | Download : 6

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Azîmet ve ruhsat İslâm hukukunun önemli konuları arasında yer alır. Azîmet, bütün mükellefler için konulan genel hükümler; ruhsat ise gerekli şartların bulunması halinde kullara getirilen özel hükümlerdir. Müslüman durum ve şartlara göre her iki hükümle de amel edebilir. Ruhsatın uygulanması için bazı sebeplerin bulunması gerekir. Fakihler arasında sayıları farklı olarak değerlendirilen ruhsat sebeplerine dayanarak kullara bir takım kolaylıklar getirilmiştir. Mükellef, ruhsat sebepleri bulunduğu sürece bu ruhsatlarla amel etmeye devam eder ve bundan dolayı kınanamaz. Fıkhın üç temel alanı olan ibadetler, muamelât ve ukûbât sahasında birçok ruhsat örneği bulunmaktadır. Kaynağı itibariyle ilâhi bir hukuk olan ceza hukukundan suçlular, ruhsat hükümlerinden şartlarına göre faydalanabilirler. Bu çalışmada fıkıh kitaplarında dağınık halde bulunan şahitlik ve hâkimlik, bazı had cezalarının uygu- lanmaması ve meşru müdafaa halinde saldırganı öldürme ruhsat örnekleri bir araya getirilmeye çalışılmıştır. İslâm hukukunda işlenen suç ve bu suça verilecek ceza arasında makul bir denge bulunur. Cezalandırma esas gaye olmayıp zarûreten başvurulan bir metottur. Suçu işleyen fail hukuktaki karşılığına göre cezalandırılır. Ancak öyle durumlar vardır ki mücrime bu cezalar tatbik edilemeyebilir. Dinimizde bunlara ruhsat denilir. Bu çerçevede makalemizde girişten sonra birinci bölümde azîmet ve ruhsatın tanımları, ikinci bölümde ruhsat sebepleri ile cezaların tatbikini engelleyen ruhsat örnekleri ele alınmıştır.
Keywords : Fıkıh, Azîmet, Ruhsat, Sebep, Kolaylık, Ukûbât