Dilbilimsel İnceleme Yöntemleri ve Klâsik Türk Edebiyatı

Authors : Sibel Üst

Pages : 125-146

Doi:10.12780/UUSBD366

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2014-06-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik çağlardan 20. yüzyıla kadar klâsik dil çalışmaları; metin inceleme tekniklerine, tenkitli metin, üslup incelemesi, gramer özellikleri, köken bilim, sözlük bilim ve stilistik gibi edebî eserleri inceleme yöntemleri kazandırmıştır. 20. yüzyılda Saussure ile birlikte dilbilim çalışmaları klâsik dil anlayışından ayrılmıştır. Bu yeni anlayışın getirdiği teknikler çok kısa bir sürede edebiyat inceleme ve eleştirilerine yansımıştır. Saussure’den sonra, Sapir, Bloomfield, Trubetskoy, Guillaume, Tesniere, Hjelmslev, Jakobson, Martinet, Harris, Chomsky gibi dilbilim uzmanları, bu disiplini geliştirmişlerdir. Dilbilim, dili bir sistem olarak görür ve birimin bu sistem içinde anlamlı olduğuna inanır. Dilbilimin dil çalışmalarına en önemli katkısı işlevsel araştırmaları geliştirmesidir. Yâska ve Aristo’dan günümüze kadar gelen klâsik dil çalışmalarının amacı genelde eski metinlerin anlaşılamayan dil unsurlarını açıklamaya yöneliktir. 20. yüzyıla kadar dil çalışmaları felsefenin bir alt kolu olarak incelenmişti. 20. yüzyıldan itibaren dil çalışmaları ayrı bir disiplin olarak incelenmeye başlamıştır. Bu anlayış dilbilim çalışmalarının doğmasına da sebep olmuştur. Bu makalede dilbilimsel çözümleme yöntemlerinin genel özellikleri üzerinde durulacak ve bu tekniklerin klâsik edebiyat incelemelerine yansımaları araştırılacaktır.
Keywords : Dilbilim, edebiyat, dil, klâsik Türk edebiyatı