Türkiye Türkçesinde Benzerlik İşleviyle Kullanılan Ekler

Authors : Selcen Çifçi

Pages : 0-0

Doi:10.12780/uusbd.36493

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2016-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada “yakınlık derecesiyle benzetme” ilgisi kuran  {+CA}, {+insert ignore into journalissuearticles values(I);msI}, {+insert ignore into journalissuearticles values(I);mtırak}, {+rAk} ve {+sI} isimden isim yapma ekleri ele alınmıştır. Bu ekler dil bilgisi kitaplarında “Küçültme” başlığı altında ele alınır. Ancak işlev açısından değerlendirildiğinde eklerin kullanılış amacı “küçültme” değil “benzetme”dir. Bu çalışmada, eklerin benzetme yapma işlevinde hangi kök ve türde kelimelere geldiği ve türetilen kelimenin nasıl bir anlam yüklendiği belirlenmeye çalışılmıştır. Türkçe Sözlük insert ignore into journalissuearticles values(2011); ve dil bilgisi kitaplarında bu eklerle türetilen kelimeler, eklerin kelimelere kazandırdığı anlamla göre doküman incelemesine dayalı olarak incelenmiştir. Doküman incelemesi neticesinde benzerlik ilgisi kurarak türetilmiş 340 kelime tespit edilmiş ve bu kelimeler ile ekler arasındaki ilişki biçim işlev yöntemiyle ele alınmıştır. Bu yöntemde biçimbirimlerin, yapıdan işleve doğru yönelimi vardır. Belli bir biçimbirimin işlevlerini tespit etmek için seçili metinlerde tarama yapılır ve bulunan yapılar işlevlerine göre tasnif edilir. Bu tasnif sonucu biçimbirim en işlek işleviyle adlandırılır. Çalışma sonunda {+CA}, {+insert ignore into journalissuearticles values(I);msI}, {+insert ignore into journalissuearticles values(I);mtırak}, {+rAk} ve {+sI} eklerinin isimlere gelerek “yakınlık derecesiyle benzetme” işlevli kullanımlarında kullanım oranları incelenmiştir. İsimlere sadece {+insert ignore into journalissuearticles values(I);msI} ve {+sI} ekleri gelmektedir. Sıfatlara {+sI} eki gelmez. {+insert ignore into journalissuearticles values(I);mtırak} sadece renk ve tat isimlerine gelir. {+rAk} günümüzde işlekliğini kaybetmiştir Bu çalışmanın amacı “Benzerlik kategorisinde kullanılan ekler birinin yerine ne oranda kullanılabilir?” sorusuna cevap aramak ve bu bunun gibi çalışmaların neticesinde “Türkçede Benzerlik kategorisi” oluşturmaktır.
Keywords : Türk dili, benzerlik, ek, ek işlevleri, küçültme, büyütme