BİST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ENDEKSİNDE YER ALMANIN VERİMLİLİK ÜZERİNE ETKİSİ: VZA MALMQUİST TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİK ANALİZİ

Authors : Letife ÖZDEMİR

Pages : 33-45

View : 24 | Download : 13

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada, ülkemizde Kasım 2014 itibari ile hesaplanmaya başlanan sürdürülebilirlik endeksinde işlem gören işletmelerin, endeks kapsamına girmeden önceki dönemlere göre etkinliklerinde bir değişme ortaya çıkıp çıkmadığı incelenmektedir. Bu amaçla Kasım 2015 - Ekim 2016 döneminde BİST sürdürülebilirlik endeksinde yer alan 13 imalat işletmesi dikkate alınarak 2013-2016 dönemlerinin etkinlik değerleri Veri Zarflama Analizi insert ignore into journalissuearticles values(VZA); yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Etkinlik değerlerinin dönem içindeki değişimi Malmquist Toplam Faktör Verimlilik insert ignore into journalissuearticles values(TFV); endeksi kullanılarak ölçülmüştür. Veri Zarflama Analizi sonucunda, 13 işletmeden 7 işletmenin sürdürülebilirlik endeksinde yer aldıkları dönemde ve daha önceki dönemlerde de etkin olarak faaliyet gösterdiği belirlenmiştir. 4 işletmenin ise daha önceki dönemlerde etkin olarak faaliyet göstermelerine rağmen sürdürülebilirlik endeksine dahil olduktan sonra etkin olmadıkları görülmüştür. Ayrıca 2 işletmenin sürdürülebilirlik endeksine dahil olmadan önceki yıllarda ve dahil oldukları yılda etkin olmadıkları tespit edilmiştir. Malmquist TFV endeksine göre, 2015-2016 döneminde 7 işletmenin verimliliğinde artış gözlenmiştir. Bu 7 işletmenin Malmquist TFV endeksi incelendiğinde 2014-2015 döneminde 6 işletme, 2013-2014 döneminde ise 3 işletmenin verimliliğinde artış belirlenmiştir. Malmquist TFV endeksinin iki temel unsuru olan teknolojik etkinlik ve teknik etkinlik bakımından değerlendirildiğinde, 2015 - 2016 dönemindeki verimlilik artışının nedeni teknolojik etkinlikteki artış olduğu görülmüştür. İşletme bazında değerlendirme yaptığımızda 2015-2016 döneminde verimlilik artışı en yüksek olan ilk üç işletme; VESTEL Beyez Eşya A.Ş. insert ignore into journalissuearticles values(%43);, TOFAŞ A.Ş. insert ignore into journalissuearticles values(%37); ve Petkim Petrokimya Holding A.Ş. insert ignore into journalissuearticles values(%16); işletmeleridir. Çalışmada elde edilen bulgular sonucunda, işletmelerin sürdürülebilirlik endeksinde yer alıp almamasının, verimlilik açısından bir farklılık yaratmadığı görülmüştür.
Keywords : BİST Sürdürülebilirlik Endeksi, Etkinlik, Veri Zarflama Analizi Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Analizi