ANAYASAYA UYGUNLUK DENETİMİNİN AMACI KAPSAMINDA, ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARLARININ GERİYE YÜRÜMEZLİĞİ İLKESİNİN, ANAYASA YARGISINDA “YÜRÜRLÜĞÜ DURDURMA” VE “YOKLUK” KAVRAMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Fatih ÖZKUL

Pages : 395-429

View : 8 | Download : 3

Publication Date : 2016-01-15

Article Type : Conference Paper

Abstract :Anayasa Mahkemesi hem siyaset sahnesinde hem de kamuoyunda, en çok tartışılan ve gündemi meşgul eden kurumlarımızdan birisidir. Özellikle hükümetlerin politikalarını etkileyen bazı somut davalarla ilgili kararlarında, Yüksek Mahkeme sert eleştirilere maruz kalabilmektedir. 1982 Anayasasının 11. maddesinde Anayasa hükümlerinin yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, diğer kişi ve kuruluşları bağladığı, ayrıca kanunların Anayasaya aykırı olamayacakları düzenlenmiştir. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü ilkeleri, etkili bir Anayasaya uygunluk denetimi, özellikle anayasa yargısı olmadan gerçekleştirilemez. II. Dünya Savaşından sonra önem kazanan anayasa yargısı, temel hak ve hürriyetleri koruyucu, kuvvetler ayrılığı çerçevesinde yasama organını denetleyici, siyasal iktidarı frenleyici, hepsinden önemlisi hukuk devletini gerçekleştirmeye yönelik bir fonksiyona sahip olmuştur. Ancak, anayasa mahkemelerinin kararlarının etkililiği sağlanmadan, yukarıda sayılan ilke ve amaçlar hayata geçirilemeyecektir. 1982 Anayasasının 153. maddesinde düzenlenen Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürümezliği ilkesi, anayasa yargısının kabul ediliş amacına, felsefesine aykırı hukuki sonuçların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Kararların etkiliği ve anayasa yargısının temel işlevini gerçekleştirebilmek için, Anayasa Mahkemesinin içtihat yoluyla vermiş olduğu yürürlüğü durdurma kararı yerindedir; aynı doğrultuda somut davalarda yokluk kararı da verebilmelidir
Keywords : Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı, anayasaya uygunluk denetimi, anayasa yargısının amacı, Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürümezliği ilkesi, anayasa yargısında yürürlüğü durdurma ve yokluk kavramları