Yükseköğretim Hizmeti İçin Bir Finansman Modeli Önerisi: Tamamlayıcı Karma Model

Authors : Mehmet Sadık Aydın

Pages : 198-211

Doi:10.32329/uad.1466707

View : 60 | Download : 46

Publication Date : 2024-09-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Yükseköğretim hizmetlerinin sunumu belli bir maliyet gerektirmektedir. Genellikle kamusal malların finansmanı zorunlu finansman olan vergilerle yapılırken, yükseköğretim gibi karma malların finansmanı ise zorunlu ve gönüllü finansman olan vergi ve fiyatlarla sağlanır. Bu çalışmada yükseköğretimin finansmanı açısından karma finansman modeli içerisinde değerlendirilebilecek bir model olan tamamlayıcı karma model incelenecektir. Bu modelde belirlenecek kriterlerle üniversitelere kamu bütçesinden bir kaynak tahsis edilecektir. Ancak bu kaynak toplam üniversite bütçesinin belli bir kısmını oluşturacaktır. Bu kaynak dışında öz kaynaklar da kullanılacaktır. Sonraki yıl bütçesi oluşturulurken ise enflasyon oranları dikkate alınarak bir artış öngörülecektir. Üniversite, kriterleri daha ileri taşımışsa kamudan gelecek kaynaklar artırılarak öz kaynağa ihtiyaç duymayacak ve bir teşvik mekanizması ortaya konulacak ancak kriterlerde arzu edilen başarı sağlanamamışsa kamu kaynakları azaltılarak öz kaynak bulması gerekecek bu şekilde bir ceza mekanizması oluşturularak yük üniversitelere yüklenecektir. Bu sayede kurumlar arası rekabetin ve kalitenin artması sağlanabilecektir. Kamunun bu alana aktaracağı kaynaklar daha etkin bir şekilde kullanılmış olacaktır. Çalışmada Türkiye’deki araştırma üniversitelerinin son 3 yıl verileri dikkate alınarak değerlendirme yapılmıştır. Performans göstergesi olarak da TÜMA (Türkiye Üniversiteleri Memnuniyet Araştırması) ve (University Ranking by Academic Performance) URAP sıralama sistemi göstergeleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda kaynakların etkin tahsis edilmediği bulgusuna ulaşılmıştır. Çalışma ile kaynak tahsisinde etkinlik sağlanması amacıyla politika yapıcılara yol gösterici öneriler sunulması hedeflenmektedir.
Keywords : Yükseköğretim, Finansman, Performans, Bütçe