Erken Cumhuriyet Döneminde Devlet’in Rolü Bağlamında Fındık Piyasasının Örgütlenmesi ve İhracatçı Tüccarların Ayrışması sürecinde Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği’nin Kurulması

Authors : Ali Haydar SOYSÜREN

Pages : 26-42

View : 21 | Download : 7

Publication Date : 2018-02-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de 1930’lu yıllara damgasını vuran korumacı-devletçi politika bağlamında başlatılan fındık piyasasının örgütlenmesi sürecinde, devlet etkin bir şekilde müdahil olmuş, kooperatifleşmenin başlamasını sağlamıştır. Devlet, üretim safhasındaki kooperatifleşmenin ardından ihracat piyasasının örgütlenmesinde de etkinliği ni göstermiştir. Bu süreçte sermaye güçlendikçe, İhracatçılar Birliği’nin yapısına ilişkin bazı değişim talepleri de ortaya çıkmaya başlamıştır. Özellikle II. Dünya Savaşı ardından korumacı devletçi politikanın gevşetilmesi, bu taleplerin karşılık bulmasını kolaylaştırmıştır. Bu çalışma 1950’li yıllarda İstanbul sermayesi ile Anadolu insert ignore into journalissuearticles values(Karadeniz); sermayesi arasındaki ayrışmanın izdüşümlerini fındık üzerinden ele almaktadır. Şöyle ki, 1940’lı yılların ikinci yarısında fındık üretim bölgesi Karadeniz olmasına rağmen, ihracatçı tüccarların çok büyük kısmı, İstanbul merkezli faaliyet göstermekteydi. Fındık ihracatının fiilî merkezinin İstanbul oluşu, resmî merkezinin Giresun’dan İstanbul’a taşınması talebini beraberinde getirmiştir. Bu talebin ihracatçılar katında yankı bulmasıyla birlikte, Türkiye Fındık İhracatçıları Birliği, 1951 yılında Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği ve İstanbul Fındık İhracatçıları Birliği olarak ikiye ayrılmıştır. Bu ayrışma, hem devletçilikle özel sektör, hem de Anadolu sermayesiyle İstanbul sermayesi arasındaki ayrışmanın açığa çıkmış bir tezahürü olarak yorumlanabilir.
Keywords : Fındık Piyasası, Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği, İstanbul Fındık İhracatçılar Birliği, Devletçilik