Ekolojik Krizin Düşünsel Kökeni: Ekolojik Yabancılaşma İçindeki Modern İnsan

Authors : Bilgehan Emeklier

Pages : 97-121

Doi:10.32739/uskudarsbd.10.19.149

View : 77 | Download : 96

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Küresel ekolojik kriz, bir örümcek ağı gibi iç içe geçmiş, çok boyutlu ve çok karmaşık bir sorunlar yumağıdır. Bu çalışma, konjonktürel ve yapısal nedenlerinin ötesinde küresel ekolojik krizin zihniyet boyutunu konu edinmektedir. Söz konusu zihniyet problemini “ekolojik yabancılaşma içindeki modern insan” olarak kavramsallaştırdığı prototip üzerinden ele almakta ve bu özneyi ekolojiyle ontolojik bir bağ kuramamış, ekolojiden uzak veya kopuk bir insan prototipi olarak tanımlamaktadır. Bahsi geçen prototipik öznenin zihniyet yapısını mekân, epistemoloji, eko-psikoloji ve doğa parametreleri çerçevesinde inşa ettiği dört ana önerme üzerinden analiz etmektedir. Buna göre öncelikle ben-merkezci ve mülkiyetçi bir mekân algısına sahip ekolojik yabancılaşma içindeki modern insan yalnızca kendisine ait olduğunu varsaydığı bir evrende tek başına yaşadığını zannetmektedir. İkinci olarak duygu ve değerden kopuk katı bir pozitivist ve rasyonalist epistemolojiyle donanmış ekolojik yabancılaşma içindeki modern insan ekolojiyi akıl ve gözlem yoluyla çözümleyebileceği mekanik bir olguya indirgemektedir. Üçüncüsü kapitalist modern sistemin etkisi altında tüketimci ve hazcı bir psikolojiyle hareket eden söz konusu özne ekolojiyi de sahip olunması ve tüketilmesi gereken bir meta olarak görmektedir. Son olarak kendini doğadan üstün gören bu insan doğayı hükmedilmesi gereken bir nesne olarak algılamaktadır. Bu çerçevede çalışma ekolojik yabancılaşma içindeki modern insanın zihniyetini değiştirip dönüştürmek zorunda olduğunu ve bunun için kadim medeniyetlerdeki ekolojik bilinç ve ekolojik psikolojinin yeniden canlandırılması gerektiğini önermektedir.
Keywords : ekolojik kriz, ekolojik yabancılaşma, mekan, epistemoloji, psikoloji, doğa