Osmanlı Medreselerini Islah Çabaları Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Hasan YILDIZ

Pages : 407-445

Doi:10.24186/vakanuvis.513907

View : 20 | Download : 14

Publication Date : 2019-03-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı eğitim sisteminin zeminini oluşturan medreseler altı asra yaklaşan kurumsal ömrü sürecinde devlete ve topluma önemli hizmetlerde bulunmuş müesseselerdir.  Devlet teşkilatının ve imparatorluğun asli unsuru olan Müslüman ahalinin ihtiyaçları esas alınarak kurulan ve yaygınlaştırılan medreselerde zaman zaman ortaya çıkan olumsuzluklar ve düzensiz uygulamalar nedeniyle ıslahat faaliyetlerinin gerçekleştirilmiş olması olağan bir durumdur. Islahat faaliyetlerinin gerekçesi olan kural dışı uygulamaları ve olumsuzlukları medreselerdeki bozulmanın ve gerilemenin başlangıcı kabul ederek bunu üç asır boyunca devam ettiren akademik çalışmaların çokluğu dikkat çekmektedir.  Bozulmayı ya da gerilmeyi tarihte yaşanmış bir olaya bağlamak, altı asırlık müktesebatı bağlamından kopararak parçacı bir bakış açısıyla ele almak, ayrıca mukayese ve değerlendirmeleri eşdeğer olmayan eğitim kurumları üzerinden gerçekleştirmek sağlıklı sonuçlara ulaşmayı engelleyen yaklaşımlardır. Bu makalede altı asırlık kurumsal geçmişe sahip olan Osmanlı medreselerinde ıslahata duyulan ihtiyaç, ıslah çabaları ve sonuçları, bozulma ve gerilemenin yapısal bir sorundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı, uygulayıcıların icraatlarının bozulmaya ve gerilemeye etkisinin hangi düzeyde olduğu hususları ele alınıp değerlendirilecektir.         
Keywords : Osmanlı Eğitim Tarihi, Osmanlı Medreseleri, Din Eğitimi, Islahat