Tarihi Bir Vesikanın İncelenmesi Üzerine Bir Deneme: Erivan Murahhası Yüzbaşı Bahaeddin Bey’in Raporu

Authors : Güzin ÇAYKIRAN

Pages : 76-97

Doi:10.24186/vakanuvis.880449

View : 17 | Download : 14

Publication Date : 2021-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih ilminin yegâne gayesi, tarihte doğruyu yanlıştan ayırmaktır. Bunun için takip edilen başlıca yöntem tarihi vesikalar üzerinde tarihin dış ve iç tenkit unsurlarını uygulamaktır. Böylece elde edilen tarihi bilginin doğrulanabilirliği de sağlanmış olmaktadır. Bilindiği üzere tarih, doğrudan olguların kendisine ulaşmaz, onları vesikaları çerçevesinde ele alır. Bu vesikalar da belirli usul ve yöntemlerle incelendikten sonra tarih ilminin birer parçası haline gelir. Bu kapsamda çalışmada Erivan Türk Mümessilliğinden Yüzbaşı Bahaeddin Bey tarafından Şahtahtı Müfrezesine gönderilmiş olan bir rapor incelenmiştir. Söz konusu raporun incelenmesinde tarih tenkidinin unsuları; dış ve iç tenkit yöntemi takip edilmiştir. Dış tenkit unsurları kapsamında raporun tarihi, yazarı, yeri, raporun nereden insert ignore into journalissuearticles values(hangi makamdan); çıktığı ve alan makamı tespit edilmiştir. İç tenkitte ise yazarın ve vesikada geçen olayların tenkidi yapılmıştır. Böylece raporda geçen olayların dönemin olaylarını yansıtıp yansıtmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada örneklem olarak ATASE Arşivi İstiklal Harbi Koleksiyonundan bir vesika seçilmiştir. Vesikanın seçilmesindeki başlıca amaç, vesikada geçen bilgilerin çeşitliliği ve dönemin Ermenistan’ı hakkında bilgiler sunmasıdır. Söz konusu bilgiler, nitel yöntemle ele alınmış ve literatürde yer alan bilgiler çerçevesinde vesikada geçen konulara açıklık getirilmiştir.
Keywords : Tarih İlmi, İç ve Dış Tenkit Unsurları, Erivan Türk Mümessilliği, Yüzbaşı Bahaeddin Bey, Ermeniler