Alman Gümrük Birliği (Zollverein) ve Osmanlı İmparatorluğu’yla İlişkileri

Authors : Burak ÇITIR

Pages : 1415-1445

Doi:10.24186/vakanuvis.1207619

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Alman coğrafyasında bir serbest ticari bölge yaratma fikri, bu düşüncenin en aktif savunucusu olan Friedrich List gibi ekonomistlerle 19. yüzyılın başlarında büyük bir ivme kazanmıştır. Prusya, 1818’de tüm iç gümrük vergilerini ortadan kaldıran tarifesiyle serbest ticaret yapma fikrini komşu devletlere açmıştır. On yıl sonra Prusya ve Hessen-Darmstadt arasında ilk anlaşma imzalanırken aynı yıl, Bavyera ve Württemberg arasında da bir gümrük birliği kurulmuştur. Her iki gümrük birliğine karşı yine aynı yıl içerisinde Hannover öncülüğünde Mitteldeutscher Handelsverein adında bir ticaret birliği de oluşturulmuştur. 1834’e gelindiğindeyse artık bu gümrük ve ticaret birliklerine dahil olan devletler, Prusya’nın öncülüğünde bir gümrük birliği etrafında toplanmaya başlamıştır. Kurulan yeni birliğin adı Zollverein olarak adlandırılan Alman Gümrük Birliği’dir. Bu birlik, Alman İmparatorluğu’nun kuruluşundan on yedi yıl sonra Hamburg ve Bremen’in de dahil olmasıyla tüm Alman coğrafyasını kapsar hale gelmiştir. 1838 Balta Limanı Ticaret Anlaşması’yla başlayan ticari anlaşmalar sürecinde Zollverein de Osmanlı İmparatorluğu’yla 22 Ekim 1840 tarihinde bir ticaret anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşmadan sonra 1862’de bir anlaşma daha imzalanmıştır. Bu anlaşmanın kapsamı 1890’da genişletilmiştir. Bu çalışma, Türkçe literatürde müstakil bir literatürün oluşmadığı Zollverein’in kuruluş süreci ve sonrasında Alman coğrafyasında yaşananların yanı sıra çevre ülkelerle ilişkilerine özellikle de Osmanlı İmparatorluğu’yla olan ilişkilerine değinerek alana katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Keywords : Zollverein, Mitteldeutscher Handelsverein, Einbecker Vertrag, Süddeutscher Zollverein, Osmanlı İmparatorluğu