Osmanlı İnşaat Mühendisliğine Bir Örnek: İstanköy Limanı Çalışmaları (1850-1909)

Authors : Arzu Baykara Taşkaya

Pages : 2269-2310

Doi:10.24186/vakanuvis.1331653

View : 112 | Download : 93

Publication Date : 2023-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Cezayir-i Bahr-i Sefid Vilayeti’nde bulunan İstanköy Adası bir dönem Rodos’a ve daha sonra Sakız ‘a bağlanmış olup Oniki adaların en büyüklerinden biridir. Vilayetteki bütün limanların işleyişinin düzene koyulması ve rıhtım yapılması ticari yapının işleyişi açısından çok önemli görülmüştür. Adalar Denizinde bulunan birçok adanın limanı, dolma tehlikesi ile karşılaşmış; başta Rodos ve Kıbrıs, Midilli gibi adalarının limanları, Tersane-yi Amire’den de alınan destek sayesinde yapılan müdahalelerle temizlenmiştir. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivlerindeki Osmanlı Arşivi makalemizin temel kaynağıdır. Yazının amacı Osmanlı Devletinde liman inşası ve temizliği nasıl yapılmış ve bu iş nasıl gerçekleşmiştir? İnşaat mühendisliği gerektiren bu işin ekonomik maliyeti ve uygulanması hangi şartlar altında olmuştur? Bu soruların cevapları açıklanmaya çalışılmıştır. Limanın mühendislik incelemesiyle keşif defteri çıkarılmış, ardından İstanbul’dan gelen tarak vapurlarıyla farklı zamanlarda üç kez temizlenmesi gerçekleşmiş, limanın girişi açılarak Narince Kalesi’nin etrafındaki eski evlerden kalan moloz taşlarının kullanımıyla da limanın çevre düzenlemesi yapılmıştır. İnşaat faaliyetleri Rum usta ve kalfalar tarafından gerçekleşmiştir. Bu haliyle yine maddi olarak da oldukça pahalıya mal olan limanın yapımının ahalinin yardımlarıyla da ekonomik olarak desteklendiğini görüyoruz. Yazımızda Cumhurbaşkanlığı Osmanlı arşivinde evrakların elverdiği ölçüde limanın temizliği ve kısmen inşası, ustaların çalışma saatleri ve işin mali yapısı açıklanmaya çalışılmıştır.
Keywords : İstanköy Limanı, Liman Temizleme ve Düzenleme Çalışmaları, Tersane yi Amire, Rum Ustalar, Ekonomi