19.Yüzyıldan Günümüze Torbalı’nın Köyleri İle Sınırlarında Meydana Gelen İdari Değişiklikler

Authors : Yasin Kayiş

Pages : 2871-2920

Doi:10.24186/vakanuvis.1346868

View : 150 | Download : 321

Publication Date : 2023-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde nüfus bakımından İzmir’in Küçük Menderes havzasındaki en büyük ilçesi olan Torbalı, antik dönemler bir kenara bırakıldığı takdirde, yaklaşık yüz altmış yıllık bir tarihe sahiptir. 1860 yılında İzmir-Torbalı arasında işletmeye açılan demiryolu hattı, o zamana kadar küçük bir köyden ibaret olan Torbalı’nın önemini artırmış ve kentleşme sürecini başlatmıştır. 19.yy’a kadar Torbalı’nın bulunduğu alana adını veren Kızılhisar ve Tiryanda adındaki yerleşimler ise zamanla hem idari hem de beşeri önemlerini yitirmiş, zamana yenik düşmüştür. Osmanlı Dönemi’nde nahiye, Cumhuriyetin ilk yıllarında da ilçe statüsüne kavuşan Torbalı’nın idari sınırları yüz altmış yıl içerisinde pek çok kez değişikliğe uğramıştır. 20.yy boyunca kent merkezinin yeri ve idari sınırları değişmiş, Torbalı’dan ayrılan ve Torbalı’ya bağlanan köyler olmuş, dağılan köyler de idari birim olmaktan çıkarken yeni köyler kurulmuştur. Torbalı’nın idari taksimatındaki değişim üzerine odaklanan bu çalışma, aynı zamanda İzmir’in günümüzdeki beş ilçesinin daha tarihiyle bağlantılıdır. Çünkü Torbalı ile Menderes, Kemalpaşa, Buca, Bayındır ve Tire ilçeleri arasında sınır değişiklikleri gerçekleşmiş, yapılan idari değişiklikler sonucunda köy alış-verişleri olmuştur. Arşiv belgelerinin yanı sıra salnâmeler, istatistik yıllıkları ve il yıllıklarının da başlıca kaynak olarak kullanıldığı bu çalışmada kaynaklar eleştirel değerlendirmeden geçirilmiştir. Ayrıca idari taksimat değişikliklerini göz önüne almadan yapılacak istatistiki karşılaştırmaların araştırmacıları yanlış sonuçlara yönlendirebileceği üzerinde de durulmuştur.
Keywords : Torbalı, İzmir, İdari Taksimat, Köy, Toponimi