Yüzellilikler İçinde Manisa’da Görevli İsimler

Authors : Nurettin Gülmez, Kübra Aslan

Pages : 53-109

Doi:10.24186/vakanuvis.1418318

View : 78 | Download : 77

Publication Date : 2024-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kurtuluş Savaşı’nın bitmesi ile imzalanan Lozan Barış Antlaşması diğer barış antlaşmalarında olduğu gibi genel bir affı kapsamaktaydı. Ancak Millî Mücadele boyunca düşmanla iş birliği yapan, isyanlar çıkartan, Kuva-yı Milliye’ye karşı mücadele eden bazı kişilerin affedilmesi mümkün değildi. Bu yüzden Lozan Barış Antlaşması’na eklenen bir protokol ile yüz elli kişinin af dışı bırakılmasına karar verildi. Bundan sonraki süreç ilk olarak bu yüz elli kişinin belirlenme aşaması ile başlamış, bu kişilerin vatandaşlıktan çıkarılması ve 1938 yılında çıkan af ile yurda geri dönmelerine müsaade edilmesi şeklinde tamamlanmıştır. Çalışmada konunun kapsadığı döneme ait tüm Meclis zabıtları incelenmiş ve ciddi bir arşiv taraması gerçekleştirilmiştir. Bu taramalar esnasında literatürde bulunmayan bazı bilgilere ulaşılmıştır. Ulaşılan belgeler kullanılarak bu kişiler hakkında çeşitli çalışmalarda verilen bilgi karmaşası ortadan kaldırılmaya çalışılmış, yeni bilgiler ve fotoğraflar eklenmiştir. Bu yüz elli kişinin belirlenmesi sürecinde TBMM’de yapılan müzakerelerde ilk oluşturulan listede Manisa’dan hangi isimlerin olduğu, listeye Manisa’dan hangi isimlerin eklenmesinin istendiği ve listenin son halinde Manisa’dan hangi isimlerin yer aldığı incelenmiş. Sonrasında ise bu isimlerin neden yüz elli kişilik listede yer aldığı, yurt dışında oldukları süreçte neler yaptıkları, 1938 tarihli Af Kanunu ile yurda dönüp dönmedikleri ve dönenlerin ne yaptığı gibi sorulara cevap verilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Lozan Barış Antlaşması, Affı Umumi Kanunu, Yüzellilikler, Manisa Mutasarrıfı Giritli Hüsnü, Kırkağaç Kaymakamı Şerif, Çerkez Reşit, Küçük Ethem