Manor Toprak Siteminin Temel Kavramlarından Hide ve Sulung’un Kökeni

Authors : Sultan Gürsoy

Pages : 495-515

Doi:10.24186/vakanuvis.1547761

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2025-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Sulung köken ve anlam bakımından Anglo-Sakson İngiltere’sinde kullanılan, “gavelkind, villainage, wergeld” gibi orijinal kavramlar arasında yer almayı hak etmektedir. Bede’den, eski İngiliz arazi kitaplarından, Domesday’den ve diğer kaynaklardan bildiğimiz gibi arazi, hanelerin veya ailelerin tipik mülkleri olarak parsellenip ve hide veya hiwiec olarak adlandırılmaktadır. Hide veya hiwiec, Anglo-Sakson İngiltere’sinde yaygın olarak kullanılan arazi kavramlarıdır. Bu kavramlar bir ailenin geçimlik mülkünü temsil etmektedir. Yani Erken Orta Çağ da bir ailenin hem aynî türden vergisini ödemesini sağlayan hem de kendi yiyecek ihtiyaçlarını karşıladıkları arazi ölçüsüydü. Bu ölçü bölgelere ve nüfus yoğunluğuna göre değişmekteydi. Ancak antik tüzük koleksiyonlarında arazi bilgi kayıtları çok net olan Kent belgelerinde hide yerine başka bir kavram kullanılmıştır. Bu belgelerde bir ailenin geçimini sağlayacak arazilerin yorke adı verilen alt bölümünde dört yorke’un bir sulung’a eşit olduğunu gösteren özel bir hesaplama yapılmaktadır. Yani dört yorke bir sulung’a eşittir. Sulung ve hide kavramları genel anlamda birbirlerinin yerine kullanılabilmektedir. Ancak zamanla hide ve sulung kavramlarının kullanımları ve buna bağlı olarak da anlamlarında değişmeler olmuştur. Buna rağmen hide ve sulung başından beri tarımla ilgili kavramlardır ve bir ailenin geçimlik arazilerini ifade ederler. Bu çalışmada hide ve sulung kavramlarının kökeni ve anlamlarının tarihî gelişimi, birincil kaynaklara dayalı olarak özgün bir şekilde incelenmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Hide, Sulung, Ortaçağ, İngiltere, Anglo-Sakson