Türk Bozkır Kültüründe Cerrahi Bir Müdahale: Trepanasyon

Authors : Gülay Hoştaş

Pages : 516-556

Doi:10.24186/vakanuvis.1551703

View : 49 | Download : 27

Publication Date : 2025-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Paleopatolojik anlamda iskeletler üzerinde en dikkat çekici travmatik durumlardan biri olarak kabul edilen trepanasyon, antik çağlarda birçok toplum tarafından tedavi ya da ritüel gibi çeşitli amaçlar doğrultusunda uygulanmış bir yöntemdir. Kesici ve delici olmak üzere birtakım aletlerin kullanılmasıyla kafatasından kemik parçası çıkarma, kafatası üzerinde delik açma ya da kafatasını kazıma trepanasyonun en temel hali olarak kabul edilmiştir. Geçmişten günümüze bilim insanları trepanasyonun sınıflandırılmasına dair birçok görüş ileri sürmüşler ve bu kapsamda araştırmalar yapmışlardır. Dünyada birçok toplulukta izleri olduğu bilinen trepanasyonun Türkler tarafından da uygulandığı kurganlarda yapılan arkeolojik araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir. Bu çalışmalar neticesinde trepanasyona dair elde edilen bulguların değerlendirilmesi Türk kültürü açısından oldukça önem arz etmektedir. Çalışmamızda oldukça geniş kapsamlı bir konu olan trepanasyonun ne olduğu, hangi amaçlarla yapıldığına dair genel bilgi vermeyi ve özelde Türklerde bu uygulamanın varlığını ortaya koymayı amaçlamaktayız. Bu bağlamda bilgi verdiğimiz trepanasyonun Türklere ait çeşitli kurganlardaki örneklerini vererek bunları Türk kültürü çerçevesinde değerlendirmeyi gayret edindik.
Keywords : Trepanasyon, Kraniyotomi, Türk Bozkır Kültürü, Doğu Avrupa, Türkistan