Nakşibendîlik’in Anadolu’da Ortaya Çıkışının Belgesi: Şeyh Hâce İshak er-Rumî Vakfiyesi / A Document for Naqshibandi Emergence in Anatolia: The Waqfiyya of Sheikh Hâce İshak er-Rumî

Authors : Hasan DEMİRTAŞ

Pages : 23-46

Doi:10.16971/vakiflar.506506

View : 27 | Download : 13

Publication Date : 2018-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Nakşibendîlik, 14. yüzyılda Orta Asya’da, Bahâeddin Nakşibend tarafından kurulduğu kabul edilen tasavvuf  akımıdır. Bu tasavvuf hareketi, zamanla Hindistan, Kafkaslar, Orta Doğu, Anadolu ve akabinde Balkanlar  olmak üzere geniş bir sahaya yayılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Özellikle 15. ve 16. yüzyıllardan  itibaren İslam dünyasının fikrî yapısının şekillenmesinde büyük bir etkiye sahip olan Nakşibendîlik’in Anadolu’ya  girişinin ve yaygınlaşmasının Osmanlı döneminde 15. yüzyılın ikinci yarısında Simavlı Molla Abdullah- ı İlahi vasıtasıyla olduğu ilim çevrelerince kabul görmektedir. Kimi çalışmalarda ise Nakşibendîlik’in  Anadolu’ya girişi Ankara Savaşı sırasında Emir Timur’un ordusunda bulunan Nakşî şeyhleri ile irtibatlandırıldığı  görülmekte ve Nakşibendîlik’in Anadolu’da ilk tekkesinin Bedreddin Mahmud Çelebi tarafından  1404-1405 yılında Amasya`da kurulduğu öne sürülmektedir.  Bu makalede, Nakşibendîlik tarihi bakımından önemli muhtevaya sahip olduğunu düşündüğümüz 1381  tarihli Şeyh Hâce İshak er-Rumî vakfiyesi konu edilmektedir. İki bölümden oluşan makalenin ilk bölümünde  Saruhanoğluları Beyliği dönemine ait olup daha önce neşredilmemiş olan Şeyh Hâce İshak er-Rumî  vakfiyesi diplomatik açıdan değerlendirmeye tabi tutulacaktır. İkinci bölümde ise, makale sınırları da göz  önünde bulundurularak, mevcut literatürde Nakşibendîlik tarihi açısından genel kabul halini almış olan  Nakşibendîlik’in isimlendirilmesi, Anadolu’da ortaya çıkışı ve kurumsallaşması gibi üç temel konu hakkında  Şeyh İshak er-Rumî vakfiyesinin sunmuş olduğu veriler ışığında yeni tespitler ortaya konulacaktır.
Keywords : Nakşibendîlik, Şeyh Hâce İshak er Rumi, Saruhanoğlu, Manisa, tasavvuf