Nakid Para Vakfı İle İlgili Çivi-zâde’nin Ebussu‘ûd’a Yazdığı Reddiye Risâlesi

Authors : Ahmet AKGÜNDÜZ

Pages : 87-100

Doi:10.16971/vakiflar.586080

View : 26 | Download : 12

Publication Date : 2019-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Ebussuʻûd Efendi ve Çivi-zâde arasındaki para vakıfları hakkındaki tartışmaları incelemekle  ilgilidir. Para vakıflarının arşiv kaynakları oldukça zengindir; ancak, bu konu henüz yeterince  araştırılmamış olduğundan, tarihte ortaya çıkışı ve gelişmesi hakkındaki akademik yayınlar henüz tatmin  edici bir şekilde sunulmamıştır. Para vakıfları Osmanlı toplumuna sui-generis idi. İslâm hukuku açısından bakıldığında, vakıf, “bir malı habs ve menfaatini tahsis” olarak tanımlanabilir;  çünkü bu haktan faydalanıcılığı ve hayırseverliği temsil eden bir hedefin yararına kesintisiz olarak  sunulmalı ve tüketilmemelidir. Bu tanıma göre, varlıkların faydası kesilmeden devam ederse tam vakıf  olur. Menkûl malların ve hele de hemen tüketilebilen nakit paranın vakıf yapılması bu sebeple tartışmalıdır.  Bundan dolayı, Ebussuʻûd Efendi, İmam Muhammed’in görüşüne göre menkûlün vakf edilmesini  yorumlayarak, nakid para vakfının câiz olduğunu savunmuştur. Fakat Çivi-zâde’ye göre, vakfın konusunun  para olması halinde tüketilmesi söz konusu olduğundan vakıf olması da mümkün değildir. Bu  sebeple, İslâm hukukunda buna izin verilmez. Çivi-zâde, Ebussuʻûd’un görüşlerini müstakil bir Risâle’de  ele almış ve Ebussuʻûd’un yorumlarını reddetmiştir. İşte makalemizin konusu bu Risâle olacaktır.
Keywords : Vakıf, para vakfı, Çivi zâde, Ebussuʻûd, Reddiye Risâlesi