Tuna Sahilinde On Altıncı Yüzyılda Kurulmuş Bir Osmanlı Yerleşimi: İsmail Geçidi Kasabası

Authors : Mehmet Akif ERDOĞRU

Pages : 189-208

Doi:10.16971/vakiflar.586866

View : 21 | Download : 17

Publication Date : 2019-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, bugün Ukrayna’da bulunan Izmayil Geçidi şehrinin, on altıncı yüzyılın ikinci yarı­sında Darüssaade Ağası Mehmed Ağa tarafından nasıl kurdurulduğu üzerinde durulmaktadır. Osmanlı sultanı III. Murad, güvenlik ve asayişin olmadığı düşünülen bu bölgede ‘Osmanlı derbent hukuku’ üze­rine temellendirilen yeni bir köy/kasaba/hisar kurulması görevini, dönemin Darüssaade Ağası Habeşî Mehmed Ağa’ya vermiştir. Öncelikle bu bölgenin sınırı tespit edilmiş, bu bölge Mehmed Ağa’ya temlik edilmiş ve nihayet Mehmed Ağa da, dönemin mutat bir uygulaması olarak bu temliki vakfa çevirmiştir. Osmanlı arşiv belgelerinden İsmail Geçidi Kasabası’nın başlangıçta Müslüman ve gayrimüslimlerden oluşan karma bir yerleşim yeri olarak kurulduğu görülür. Müslümanlar, buradaki kalede asker olarak görevlendirilmişken, Hristiyanların çiftçi, balıkçı ve tacir olarak çalıştırıldıkları görülür. Kili, Bender ve Akkerman arasında, hem deniz hem de kara güzergâhında önemli bir kavşakta bulunan bu yer kısa süre içinde, Tuna sahilinde önemli bir yerleşim yeri olarak gelişmiştir. Mehmed Ağa, burada kendi adına bir cami inşa ettirmiş ve kasabayı mimari açıdan bir Osmanlı-İslam şehri haline getirmeye çalışmıştır.
Keywords : Izmayıl Geçidi, İsmail Geçidi, Darüssaade Ağası Mehmed Ağa, Ukrayna, Tuna, Osmanlılar, Bender, Akkirman, Kili