Osmanlı Arşiv Vesikalarında Mûsikîşinaslara Verilen Devlet Nişanları ve Madalyalar

Authors : İrfan Yiğit

Pages : 36-53

Doi:10.54893/vanid.1532059

View : 62 | Download : 42

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanatçılar her dönem ortaya koydukları eserler sayesinde takdir toplamış ve bunun neticesinde bazı hediyelerle ödüllendirilmişlerdir. Tarihin farklı dönemlerinde devlet başkanları beğendikleri sanat eserlerini takdir ve taltif etmek amaçlı ödüller vermişlerdir. Bu ödüller nişan, berat, taltif ve madalya gibi isimler almışlardır. Bu hediyelerin nitelikleri devletin gücüne göre veya sanata verdiği değere göre farklılıklar arz etmiştir. Araştırma alanımız olan Osmanlı Devleti de padişahın takdir ettiği durum veya kişiye göre ödüllendirmeler yapmıştır. Osmanlı Padişahları yerli veya yabancı insanlara devlet nezdinde takdire şayan durumlar için devlet nişanları, madalyalar, unvanlar ve taltifler vermişlerdir. Devlet tarafından verilen bu ödüller, alan kişiye maddi anlamda olduğu kadar manevi anlamda da itibar sağlamıştır. İnsanlar bu ödüllere mazhar olabilmek için kendi alanlarında yarışır hale gelmişlerdir. Bu durum bir nevi sanatı ve sanatçıları teşvik edici bir hal almıştır. Bu sayede hem sanatçının yapmış olduğu sanat ve eserin kalitesi artmakta hem de daha sonra ortaya koyacağı eserler için sanatçıyı teşvik edici nitelik taşımaktadır. Zikredilen ödüllerin verildiği sanatçılar arasında mûsikîşinaslar da yer almaktadır. Çaldığı, söylediği veya bestelediği bir eser sayesinde padişah tarafından ihsan edilen bu ödüller farklı derecelerde ve özelliklerdedir. Ödülleri alan kişiler yerli veya yabancı mûsikîşinaslardan oluşmaktadır. Makam, mevki olarak devletin her kademesinden insanlar veya resmi görevi olmasa bile icra etmiş olduğu mûsikî eseri nedeniyle bu ödüllere layık görülen sanatçılar olmuştur. Devlet tarafından verilen bu ödüllere ait arşivlerde kayıtlar yer almaktadır. Bu çalışmada Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde yer alan konu ile ilgili 138 belge tespit edilmiş olup, bu belgelerin kayıtları liste halinde verilmiştir. Araştırmamız Osmanlı arşiv vesikaları ile sınırlı tutulmuştur. Ayrıca yerli-yabancı ayrımı yapılmadan belgelerde geçen mûsikîşinaslar hakkında bilgiler ve belgeler örnekleri ile verilmiştir.
Keywords : Dini Mûsikî, Mûsikîşinas, Mûsikî Tarihi, Ödül, Bestekar, Sâzende