Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Masalların Duygusal Yön Analizine Göre Değerlendirilmesi

Authors : Ömer ÇİFTÇİ, Mustafa KAYA

Pages : 799-822

Doi:10.33711/yyuefd.751850

View : 11 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bütün kültürlerde çocukların ilk karşılaştığı edebi metinler içerisinde masallar ilk sırayı almaktadırlar. Masal halkın hayal gücünden doğan, genellikle cin, peri, dev, ejderha, padişah, vezir gibi kahramanları olan, ağızdan ağıza aktarılarak söylenegelen, anonim halk hikâyeleridir. Masallar çocuklar tarafından istekle dinlenilen ve okunulan edebi türlerdir. Çocukların severek okuduğu/dinlediği bu türün çocuk eğitiminde birçok işlevi vardır. Masallar çocukta dinleme becerisi başta olmak üzere okuma, hayal kurma, merak, keşfetme vb. birçok becerinin gelişmesine katkı sunduğu gibi çocuğun yaşadığı topluma ait kültürel değerleri edinmesine de yardımcı olur. Masallar toplumun değer yargılarını, yaşam biçimini yansıttığı için çocuk masallar aracılığıyla içinde yaşadığı toplumun dilini ve kültürel değerlerini öğrenir. Bu kadar önemli katkıları olan bir edebi türü ders kitabına seçerken çok titiz davranmak; bilimsel ölçütleri göz önünde bulundurarak seçmek gerekir. Bu araştırmanın temel amacı ortaokul 5-8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki masalların niteliğini içerik analizi çeşitlerinden duygusal yön analizine göre incelemektir. Bu kapsamda 2017-2018 eğitim-öğretim yılında okutulan Türkçe ders kitaplarındaki masallar incelenmiştir. Bu araştırmada nitel araştırma yaklaşımından doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde içerik analizi çeşitlerinden duygusal yön analizi kullanılmıştır. Masallarda incelenen cümlelerin ilettiği mesajların pozitif, negatif, karışık ve müphem yönleri belirlenmiştir. Pozitif ifade 1, karışık 3, negatif 5, müphem de 7 rakamı ile belirtilmiştir. Belirtilen bu yönlerden hareketle masalların çocuğun bilişsel ve zihinsel gelişimine uygunluğu bu kriterler göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre Güvercin, Kar Tanesi, Ağustos Böceği ile Karınca, Dünyanın Gezginleri ve Dört Ahbaplar masallarının çocuğun duygusal, zihinsel, psikososyal vb. farklı yönlerdeki gelişimlerini sağlayacak özellikte olduğu; Alis Harikalar Diyarında-Tavşan Peşinde ve Tasa Kuşu masallarının bu özelliklere sahip olmadığı ve çocukların farklı yöndeki gelişimlerine bir katkı sağlayamayacağı söylenebilir.
Keywords : 5 8 sınıf Türkçe ders kitabı, duygusal yön analizi