Türkistan’da Bir Sancı Odağı: Fergana Vadisi

Authors : Hüseyin KARADAĞ

Pages : 8-18

Doi:10.55089/yyuvasad.1207148

View : 10 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Fergana vadisi günümüzde Tacikistan, Özbekistan ve Kırgızistan tarafından paylaşılmış yüzölçümü 23.000 Km², uzunluğu 300 Km, genişliği 70 Km kadar olan bir arazidir. Vadide 10 milyon nüfus yaşamaktadır. Bu nüfus yapısıyla, Orta Asya’nın yüksek nüfuslu bölgelerinden biridir. Coğrafik olarak Orta Asya’nın %5’ini kapsar. Ancak Orta Asya’daki nüfusun %25’i Fergana’da yaşamaktadır. Orta Asya’da kilometrekareye ortalama 17 kişi düşerken, Fergana Vadisi’nde bu sayı 640’a ulaşmaktadır. Fergana Vadisi’nin son on yılda yaşadığı nüfus artış oranı ise %32’dir. Vadideki nüfus yoğunluğunun 2020 yılında bazı bölgelerde 5000 kişi/km2’ye kadar çıktığı saptanmıştır. Amu Derya ve Sır Derya sularının paylaşımından kaynaklanan sorunlar, etnik çeşitlilik, Sovyetler döneminden miras kalan sınır sorunları ve anklav-eksklav sorunları; Selefilik, Vehhabilik, Şiilik gibi Türkistan’ın geleneksel İslam anlayışına aykırı dini akımlar, İslami sıfatını kullanan terör örgütleri ve İslam dışı misyoner faaliyetler Fergana Vadisi’nde gerginliklere ve çatışmalara neden olmaktadır. Bu makalede, Fergana Vadisi’nde gerginlik ve çatışmalara sebep olan faktörler değerlendirilmiş ve bazı çözüm önerileri sunulmuştur.
Keywords : Fergana Vadisi, Gerginlik ve Çatışmalar, Sebepler, Sovyet Döneminden Kalan Miras, Çözüm Önerileri