Dünya ve Türkiye’de tarım ve hayvancılık kooperatiflerinin tarihsel gelişimi, iktisadi önemi ve mevcut durumu

Authors : Mehmet Ferit CAN, Engin SAKARYA

Pages : 27-36

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2012-01-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışmada, dünyada ve Türkiye’de tarım ve hayvancılık sektörlerinde kooperatif örgütlenmenin tarihsel gelişimi, mevcut durumu ve iktisadi öneminin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Günümüzde tarım ve hayvancılık kooperatifleri özellikle gelişmiş ülkelerde önemli bir ekonomik, siyasal ve sosyal güç haline gelmiştir. Türkiye Cumhuriyeti, Anadolu ve Osmanlı’dan köken aldığı imece usulü dayanışma, ahilik teşkilatı ve gedik sistemi gibi sosyal ve iktisadi örgütlenme birikimi ve 150 yıllık kooperatifçilik geçmişine rağmen örgütlenmede istenen başarıyı sağlayamamıştır. Başarısızlığın dışsal nedenleri arasında geçmişte yaşanan askeri, iktisadi ve siyasi istikrarsızlıklar, örgütlenme hareketinin halkın talepleriyle tabandan değil, büyük ölçüde devlet tarafından biçimlendirilmesi, çok amaçlı kooperatifçilik modelinin benimsenmesi ve özellikle son yıllarda üretici ve yetiştirici örgütlenmesine ilişkin çıkarılan yasaların yetki karmaşası oluşturması gibi nedenler yer almaktadır. İçsel nedenlere bakıldığında, öncelikle kooperatiflerdeki yönetim zaafları, üyelerde örgüt bilinci ve güveninin yeterince olgunlaşmaması, düşük üye sayısı ve ortaklık payları, yetersiz sermaye birikimi ve kooperatifler arası işbirliği eksikliği dikkati çekmektedir. Türkiye’de kooperatif örgütlenmenin başarılı olabilmesi için evrensel kooperatifçilik ilkelerinin eksiksiz uygulanması, üyelerde örgüt bilincini geliştirecek eğitim çalışmalarının artırılması, yasal mevzuatın Avrupa Birliği’ne uyumunun sağlanması ve model olarak ihtisas kooperatiflerinin öne çıkarılması gibi çalışmaların yapılması gerekmektedir. Türkiye’de kooperatifçilik alanında sağlanacak ilerlemelerin yalnızca üretici ve yetiştirici lehine ekonomik ve siyasi kazanımlar sağlamakla kalmayaca- ğı, aynı zamanda tüketici refahının artırılması, yerel ürünlerin küreselleşmenin olumsuz etkilerinden korunması ve kırsal ekonomik kalkınmada da önemli roller oynayacağı dü- şünülmektedir.
Keywords : hayvancılık, kooperatif, örgüt, üretici, tarım