DEVLETLER HUKUKU BAĞLAMINDA 1951 CENEVRE MÜLTECİ SÖZLEŞMESİ VE ÇEKİNCE KOYULAMAYAN MADDELERİ

Authors : Serdar Çakmak

Pages : 87-104

View : 144 | Download : 343

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sığınmacı, mülteci ve ülkesi içinde yerinden edilmiş kişi sayısının gün ve gün arttığı, bu tür bir sorunu çözme anlamında farklı enstrümanların ön plana çıkarılamadığı günümüz dünyasında, 1951 Cenevre Mülteci Sözleşmesi 70. yılını doldurmuş, yenilenmeyi beklemektedir. Sözleşmenin çekince (rezerv) koyulamayan maddelerinin açıklanıp analiz edileceği kısımları anlatmadan önce, Cenevre Mülteci Sözleşmesi’nin temelini oluşturan kavramsal yapının tarihsel ve hukuksal sürecine değinmek gerekmektedir. Sözleşmenin 42. maddesinde bahsedilen ve çekince koyulamayan bölümlerine atıf yapan 1, 3, 4, 16/1, 33, 36-46. (dahil) maddeler sırasıyla anlatılacak, kimi konu başlıkları detaylandırılacaktır. Mülteci tanımını anlatan 1. madde; ayrımcılık yasağına vurgu yapan, mültecilerin dini vecibelerini yerine getirme hakkından söz eden ve mahkemelere açık erişimden bahseden 3, 4 ve 16/1. maddeler; sözleşmeye taraf ülkelerin Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Topluma karşı sorumluluklarının anlatıldığı 36-46. (dahil) maddeler açıklanacak ve yaşanmış örnek vakalarla detaylandırılacaktır. Özellikle mülteci tanımı ve geri-göndermeme ilkesi perspektifinde kimi analizler yapılacak, sözleşmeye taraf ülkelerin uygulama örnekleri sunulacaktır. Ayrıca, belirtilmesi gereken literatürdeki eksikliklerden birisi de, bugüne kadar mülteci tanımının sosyolojik, hukuksal ve siyasal (teorik) sınıflandırmasının bir bütün olarak sunulmaması, bu çalışmada bunun giderilmeye çalışılacak olmasıdır. Sonuç ve değerlendirme kısmında ise, Cenevre Mülteci Sözleşmesi’nin çekince koyulamayan maddelerinin eksik yönleri ve ne tür bir değişimle düzeltilebileceği anlatılacaktır.
Keywords : Devletler Hukuku, Mülteci, Cenevre Mülteci Sözleşmesi, Çekince, 42 Madde