بررسی انواع شاخص های «ظهر شرعی» و مصادیق آن در معماری برخی از مساجد و مدارس اسلامی دوره صفویه

Authors : Kamran SOKHANPARDAZ

Pages : 483-520

Doi:10.32955/neu.istem.2020.6.2.05

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Müslüman sanatçılar, tarih boyunca kültürel ve dini yapılarını tasarlarken, toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek bilimsel çözümler sunmuşlardır. Müslüman bilim insanları ve sanatçılar, özellikle Müslümanların vaktinde dinî görevlerini yerine getirebilmeleri için, ilme ve tabiata uygun olan çözümler üretmişlerdir. Bu bilimsel çözümlerden biri de güneşin konumuna bağlı olan namaz ve şer`i vakitleri tayin etmek için teknikler uygulanması ve bunun için aletler icat edilmesidir. Bu makalede, Safevî Dönemi`ne ait bazı cami ve medreselerdeki şer`i öğlen vaktini belirleyen uygulamalar incelenmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre, söz konusu uygulamalar üç gruba ayrılabilmektedir. Birinci grupta yer alanlar, taşınır olarak cami ve medrese binasından ayrıdır. İkinci grupta yer alanlar ise, cami ve medrese binasına eklenmiş olup, bu yapılarda kullanılan malzemelerle uyuşamayan, dekorasyon elemanları olarak kabul edilmeyen unsurlardan ibarettir. Üçüncü grup ise, cami ve medreselerde kullanılan malzemelere uyumlu olmasına rağmen, dekorasyon elemanları olarak kabul edilmeyenleri kapsamaktadır. Bu gruptakilerin dekoratif işlevleri yoktur ve sadece şer`i vakitler ve kıble yönünü belirtmek için kullanılmıştır.
Keywords : Mimari, Şer`i Öğlen, Cami, Medrese, Safevi Dönemi