Türkiye`de İşâri Tefsir Üzerine Yayınlanan Akademik Çalışmaların Bibliyometrik Analizi (1925-2023)

Authors : Vedat Yetkin

Pages : 470-503

Doi:10.32955/neu.istem.2024.10.2.05

View : 159 | Download : 197

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Son yıllarda Türkiye’de ilahiyat camiasında dikkate değer bir bilimsel üretkenlik gözlemlenmektedir. Başta tefsir olmak üzere Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı’nda pek çok yazar adeta birbirleriyle yarışır halde akademik yayınlar sunmaktadır. Yayınlardaki bu nicel artış, bu çalışmaların bilimsel seyrinin hangi konularda seyrettiği ve entelektüel ilginin daha ziyade ne yönde ilerlediği gibi soruları akla getirmektedir. Bu araştırmada hem tasavvuf hem de tefsir alanındaki akademisyenlerin ilgi alanına giren işârî tefsir konulu akademik yayınların bibliyometrik bir analizi yapılmıştır. İşârî tefsir alanında 2023 yılı sonuna kadar yayınlanan makaleleri bütün tarihsel süreçleri dikkate alarak inceleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Bibliyometrik analiz kısaca matematiksel ve istatistiksel yöntemlerle kitap, tez ve akademik dergi gibi bilimsel yayınların incelenmesidir. Bu yöntem sonucunda ise veriler sayısal analiz yoluyla yorumlanmaktadır. Elde edilen bu veriler ile yapılan çalışmaların bilimsel verimliliği ölçülebilmektedir. İşârî tefsir konulu akademik çalışmaların analizinin yapıldığı bu araştırma, 1925-2023 yılları arasında yayımlanan araştırma makalesi, makale çevirileri, lisansüstü tez çalışmaları, sempozyum bildiri metinleri ve telif kitapları kapsamaktadır. Taramalar sonucu erişilen çalışmaların yayın yılı, konusu, yazar sayısı ve akademik profili vb. parametreler üzerinden analizi yapılmıştır. Veriler kodlanarak grafik ve tablolar halinde görselleştirilmiştir. Bu araştırmanın amacı ise bibliyografik çalışmalardan farklı olarak 1925’ten 2023 yılına kadar işârî tefsir alanına giren akademik yayınları inceleyerek, çalışmaların durumu hakkında tespitlerde bulunmaktır. Söz konusu tarih aralığında yayınlanan 217 lisansüstü tez ve 197 akademik makale tespit edilmiştir. Bu yayınların %52’si tefsir, %24’ü tasavvuf ve %24’ü de geri kalan bilim dalları kapsamında çalışılmıştır. Bu veriler göstermektedir ki; işârî tefsir konulu çalışmalar tasavvuf ve tefsir araştırmacıları dışındaki birçok temel İslam bilimlerinde araştırmalar yapan kişilerin de ilgisini çekmektedir. Nitekim işârî tefsir telifi günümüzde hala güncelliğini korumaktadır. İşârî tefsir konulu çalışma yapan araştırmacıların en çok zorlandığı nokta literatür taramasıdır. Nitekim ayrı ayrı iki binli sayıları geçen tefsir ve tasavvuf alanındaki lisansüstü tezlerin teker teker incelenmesi gerekmektedir. Bu nedenle araştırmada işârî tefsir konulu tezlerin kronolojik bir listesi verilmiştir. Bu sayede araştırmacılar bu alandaki yapılan tezlerin bilgisine daha net ulaşabileceklerdir. Bunun yanında bu zamana kadar telif edilen birçok işârî tefsir henüz akademik düzeyde çalışılmamıştır. Bütün bu veriler önümüzdeki yıllarda bu alandaki çalışmaların artış göstereceğine işaret etmektedir. Bu araştırma, işârî tefsir alanının gerek interdisiplinler çalışılması, gerek daha birçok çalışmaya olanak sağlayacak potansiyeliyle, ilgili araştırmacılara literatür hakkında çeşitli veriler ve analizler sunarak akademik düzeyde kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca araştırmada kullanılan bibliyometrik analiz yönteminde nicel ve nitel veriler üzerinden ayrıntılı alan değerlendirmesi yapılarak araştırmacılara doğru çalışma yöntemi tespitinde kolaylık sağlanmıştır. Nitekim bu çalışmada işârî tefsir alanında birçok değerlendirme ve yeni çalışma önerilerinde bulunulmuştur.
Keywords : Tefsir, Tasavvuf, İşâri Tefsir, Bibliyometrik Analiz, Türk İlahiyatları