BİYOGERONTOLOJİDE GÜNCEL GELİŞMELER: YENİ ARAŞTIRMA PERSPEKTİFLERİ

Authors : Hasan Hüseyin BAŞIBÜYÜK

Pages : 51-59

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2017-01-13

Article Type : Review Paper

Abstract :Güncel bilgiler ışığında yaşlanma, genetik olarak programlanmış olmaktan çok, birçok içsel ve dışsal değişkenin birlikte etki ettiği rastlantısal insert ignore into journalissuearticles values(stokastik); bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Yaşlanmayı etkileyen içsel faktörler arasında çeşitli hücresel ve moleküler süreçler sayılabilir. Bunlar temel olarak, genom kararsızlığı, epigenetik farklılıklar ve transkripsiyon düzeyinde değişimler, moleküler hasar, hücre yaşlanması ve ölümü, inflamasyon ve metabolik bozukluk gibi olgulardır. Bu olguları üreten mekanizmaların ayrıntılı olarak incelenmesi ve anlaşılması biyogerontoloji temel biliminin güncel araştırma alanlarını oluşturmaktadır. Bu mekanizmaların anlaşılması aynı zamanda, yaşlanmanın yavaşlatılması ve hatta durdurulması konusunda tedavi fırsatları sunmaktadır. Yaşlanma ile ortaya çıkan birçok kronik hastalık bulunmaktadır. Yaşlılık döneminde ortaya çıkan hastalıklar ve bu hastalıkların tedavisi ile geriatri insert ignore into journalissuearticles values(yaşlılık hekimliği); ilgilenmektedir. Ancak son yıllarda elde edilen bulgular, insan fizyolojisinin bütünleşik doğasını yok saymayı imkânsız kılmaktadır. Başka bir deyişle, yaşlılıkta ortaya çıkan hastalıklar ve tedavisi ile ayrı ayrı ilgilenmek yerine, yaşlanmaya neden olan faktörleri bir bütün olarak anlamak ve bu faktörleri iyileştirici ya da önleyici tedaviler geliştirmek yeni bir anlayış olarak ortaya çıkmıştır. Gerobilim bu anlayışın sonucu olarak doğmuş yeni bir bilim dalıdır. Yakın zamanda yaşlanma üzerine yapılan birçok çalışma, gerobilimi öne çıkarmaya başlamıştır. Bu çalışmalar sayesinde, yaşlanmaya etki eden moleküler yolaklar birçok omurgasız model organizmada tanımlanmıştır. Memeliler üzerine yapılan çok sayıda çalışma, yaşa bağlı birçok patolojik değişmeyi daha iyi anlamayı olanaklı kılmıştır. Ömrü uzatmayı hedefleyen dışardan müdahalelerin ve tedavilerin sağlıklı yaşam süresini uzattığı da gözlenmiştir. Bu bulgular ışığında araştırma perspektifleri, yaşlılık fenotipi ile ilişkili biyolojik belirteçler, ömür uzunluğu ve yaşlanma ile bağlantılı alelik polimorfizmlerin saptanması için genom taramaları, yaşa bağlı hastalık ve kanserlerle ilişkili epigenetik varyasyonlar ve translasyon sonrası değişimler üzerine odaklanmaktadır.
Keywords : genom kararsızlığı, epigenetik varyasyon, moleküler hasar, gerobilim