Hemşirelikte Alzheimer Hastalarına Yönelik Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Sistematik İncelenmesi

Authors : Fadime Toru

Pages : 88-102

Doi:10.46414/yasad.1553615

View : 78 | Download : 121

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Artan yaşlı nüfusta giderek artan oranda sağlık problemleri çıkmaya başlamıştır. Yaşlanmayla beraber meydana gelen fiziksel ve ruhsal sorunlar, yeni bakım ve tedavi yöntemi arayışını gündeme getirmiş ve yaşam süresinin artması ile birlikte bireylerde meydana gelebilecek hastalıklarda da artış yaşanmıştır. Hemşirelik literatürü incelendiğinde Alzheimer tanısı alan hastalarda hem fiziksel hem psikolojik sorunların görüldüğü, görülen tüm bu sorunların hastaların ve bakım vericilerin yaşamını önemli ölçüde etkilediği saptanmış olup yapılan çalışmaların daha çok uluslararası düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ülkemizde yaklaşık 600 bin Alzheimer hastası olduğu ve henüz tanı almayan çok sayıda hastanın var olduğu bilinmesine rağmen hemşirelik alanında lisansüstü tezler dışında kullanıldığı çalışma sayısı çok azdır. Bu nedenle bu sistematik derlemenin amacı Türkiye’de hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tezlerde Alzheimer hastaları ile yapılan çalışmaların incelenmesi ve sonuçlarının ortaya konulmasıdır. Araştırmada Alzheimer hastaları ile ilgili hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tezlerin çeşidi, yayın yılı, amacı, örneklemi, sayısı, yayınlanma durumları, yöntem ve sonuçları incelenmiştir. Çalışma 15.07.2023-08.06.2024 tarihleri arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından “Alzheimer, Alzheimer ve bakım vericiler, hemşirelik” anahtar kelimeleri kullanılarak tezler taranmıştır. Veri toplamada araştırmacılar tarafından hazırlanan “tez değerlendirme formu” kullanılmıştır. Veriler değerlendirilirken tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Yapılan arama sonucunda 21 tez bulunmuş olup, bu tezlerden 16\\\'sı yüksek lisans, 5\\\'i ise doktora tezidir. Tezlerin %14’ü 2017 yılında, %38,1’i Hemşirelik Anabilim dalında yapılırken, %61,9’u tanımlayıcı türde yapılmıştır. Tezlerde örneklemi %52,3’ünü Alzheimer hastalarına bakım verici bireyler oluşturmuştur. Hasta ve hastaya bakım veren birey popülasyonuna baktığımızda ise her ikisinde de kadın cinsiyeti fazla sayıdadır. Tezlerin %52,4’ü yayına çevrilmiştir. Tezlerin konu dağılımına bakıldığında %42,8’i bakım veren bireylerin yaşadıkları güçlüklerle (bakım yükü) ilgili olduğu bulunmuştur. Çalışmada tezlerin %76,2’si yüksek lisans tezi olarak yapılmıştır. Tezlerin %61,9’unun tanımlayıcı tipte yapıldığı görülmekte olup, %52,4’ünün de makale olarak yayınlanmadığı belirlenmiştir. Alzheimer tanısı alan hastalarla ve bakım veren bireylerle yapılan çalışmaların arttırılması, randomize kontrollü çalışmaların yapılması, lisansüstü eğitim kalitesinin arttırılması ve sayıca az olan doktora tez çalışmalarının arttırılması önerilmektedir.
Keywords : Hemşire, Alzheimer, Bakım Vericiler, Lisansüstü tezler