Atatürk’ün Okuduğu Tarih Kitapları Hakkında Bir Değerlendirme

Authors : Yaşa Mustafa Pehlivan

Pages : 371-393

Doi:10.59902/yazit.1581166

View : 31 | Download : 50

Publication Date : 2024-12-20

Article Type : Review Paper

Abstract :Atatürk Selanik Askerî Rüştiyesi zamanlarından itibaren tarihe ilgi duymuştur. Atatürk’ün tarih öğretmenleri olan Mehmet Tevfik Bey ve Necip Asım Bey onu tarih bilgisi ve sevgisi açısından etkilemiştir. Rüştiye yıllardan beri Atatürk, Harp Akademisini bitirene kadar sürekli tarih kitapları okumuştur. Atatürk yabancı tarih kitaplarını okumak amacıyla Fransızcasını okul yıllarında geliştirmiştir. Birinci Dünya Savaşı ve ardından Kurtuluş Savaşı yıllarında Atatürk, zor şartlar altında tarihe olan ilgisini ve sevgisini bırakmamış okumalara devam etmiştir. Cumhurbaşkanı olduktan sonra Atatürk tarihe olan ilgisini yoğunlaştırmıştır. Özellikle 1930’lu yıllarda tarihi okumaktan da ileri götürmüştür. Atatürk öncülüğünde tarih ile ilgili çalışmalar yapacak Türk Tarih Kurumu oluşturulmuştur, tarih ile ilgili konferanslar düzenlenmiştir ve tarih eğitimini de kapsayan yüksek eğitim kurumu olan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Ankara’da açılmıştır. Türklerin Anadolu’da çok eskiden beri yaşadığını kanıtlamak için Türk Tarih Tezi oluşturulmuştur. Atatürk, İslamiyet Öncesi Türk Tarihi, Orta Çağ Türk Tarihi, Osmanlı Tarihi, İslam Tarihi ve Eski Çağ ağırlıklı olmak üzere Dünya Tarihi kitaplarını okumuştur. İslamiyet Öncesi Türk Tarihini, Türklerin eskiden beri büyük bir tarihe sahip olduğunu araştırmak amacıyla, Orta Çağ Türk Tarihi’ni bilgi edinme amacıyla, Osmanlı ve İslam Tarihini siyasi sebeplerle halifeliğin ve saltanatın tarihteki durumunu görmek amacıyla ve Eski Çağ Tarihi’ni de siyasi sebeplerle Türklerin Anadolu’ya, Yunanlılar ve Ermenilerden önce geldiğini araştırmak için okumuştur. Bu konudaki önceki çalışmalarda Atatürk’ün okuduğu tüm kitaplara değinilmemiştir. Bu yüzden makalede Atatürk’ün konusuna göre okuduğu bütün tarih kitaplarını göstermek, tarih anlayışına etki eden kitapları incelemek amacıyla yazılmıştır. Yöntem olarak önce Atatürk’ün tarihe olan ilgisi araştırılmıştır. Daha sonra okuduğu tarih kitapları tespit edilmiştir, son olarak okuduğu tarih kitaplarının tarih düşüncesine etkisi değerlendirilmiştir.
Keywords : Atatürk, tarih, kitap, okuma kültürü, edebiyat