DEŞT-İ KIPÇAK’TA MOĞOL HAKİMİYETİ VE KUMAN-KIPÇAKLAR

Authors : Cihan YALVAR

Pages : 3-29

View : 9 | Download : 3

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :XIII. yüzyıl başlarında Cengiz Han’ın Büyük Moğol İmparatorluğu’nu kurmasının ardından Cebe ve Sübütey komutasındaki Moğol ordusunun hedeflerinden birisi de Deşt-i Kıpçak olmuştur. Moğol ordusu, İrtiş’ten Karpatlar’a kadar uzanan bu geniş sahaya geldiklerinde karşılarında Kuman-Kıpçaklar’ı bulmuşlardır.1223 yılında yapılan Kalka Savaşı sonucunda Kuman-Kıpçaklar, yüz elli yıldan beri egemen oldukları bölge içerisinde en ağır darbeyi Moğollar’dan almışlardır. Moğolların Deşt-i Kıpçak’ta ki zaferinden sonra Kuman-Kıpçaklar’dan bazı gruplar Altın Orda Devleti’ne tabi olmuş, bazı gruplar da Balkanlara ve İtil Bulgarları’nın topraklarına göç etmek zorunda kalmışlardır. Altınorda Devleti’nde önemli görevler alan Kuman- Kıpçaklar aynı zamanda bu devletin Türkleşmesinde de önemli rol oynamışlardır. II. Kıpçak Seferi sonucunda Balkanlara göç etmek zorunda kalan Kuman-Kıpçak grupları ise Osmanlı Devleti’nden önce Balkanların Türkleşmesini sağlayarak, bölgede kurulan Bulgar ve Romen devletlerinde önemli roller üstlenmişlerdir. Altın Orda Devleti’nin kurulmasından sonra da bölgenin ismi Deşt-i Kıpçak olarak kalmış ve Batu Han soyundan gelenler Kıpçak Hanı olarak isimlendirilmişlerdir. Bu makalede Moğol ordularının Deşt-i Kıpçak bölgesini hakimiyet altına alması ve hakimiyet mücadeleleri esnasında Moğollar ile Kuman- Kıpçaklar arasında gelişen münasebetler ele alınacaktır. 
Keywords : Moğollar, Altınorda, Kuman Kıpçaklar, Kalka Savaşı, Deşt i Kıpçak