TÜRK HALK MÜZİĞİNİN YENİ BİR ÇALGISI: BAS BAĞLAMA

Authors : Emin SANCAK

Pages : 41-68

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya müzik kültüründe çalgıların oldukça büyük bir çeşitliliğe sahip olduğu bilinmektedir. Tarihsel süreç içerisinde pek çok çalgı yok olmakla beraber insanoğlu doğanın sunduğu imkânlarla ve teknolojik gelişimlerle yeni çalgılar üretmiş ve hâlen de üretmektedir. Bağlama, Anadolu başta olmak üzere komşu coğrafyalarda da farklı isimlerle de olsa bilinen bir halk müziği çalgısıdır. Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan derleme çalışmaları esnasında yurdun çeşitli bölgelerinde çeşitli isimlerle anılan, morfolojik olarak bugün bağlama adıyla andığımız çalgılara benzer çalgıların varlığı bilinmekte olup ulus devlet inşası sürecinde bu çalgılar standartlaştırılıp bağlama ailesi adı altında toplanmıştır. Gelişen teknoloji ve elektronik müzik aletlerinin üretimiyle birlikte Türk Halk Müziği çalgılarında da yeni ses ve tını arayışları gündeme gelmiş; batı müziğinde kullanılan bas sesli çalgılardan yola çıkılarak, bas sesli ve bağlama formunda çalgılar yapılmış ve kullanılmıştır. Bas ses ihtiyacını karşıladığı için adına “bas bağlama” denilen bu çalgı, gerek halk müziği topluluklarının konser etkinliklerinde gerekse de halk müziği albümlerinin stüdyo çalışmalarında çeşitli icracılar tarafından sıkça kullanılır bir çalgı haline gelmiştir. Bu araştırma, bas bağlamanın en yaygın kullanılan türü olan “dört telli bas bağlama” ile sınırlandırılarak, bu çalgının; tarihçesi, çeşitleri, fiziksel özellikleri ve çalım teknikleri hakkında bilgiler verilmiştir. Araştırma betimsel tarama modelli nitel bir araştırma olup, kaynak tarama ve görüşme yöntemleri kullanılmış, ayrıca ses kayıtlarından tespit edilen bazı bas bağlama icraları da notaya alınarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda; bas bağlamanın ülkemizde yetmişli yılların ikinci yarısından itibaren kullanıldığı, ilk öncü icracıların Yavuz Top, Hikmet Taşan ve Arif Sağ olduğu, tel sayısına göre çeşitlenmesinin dışında akustik-elektro ve perdeli-perdesiz gibi türlerinin de olduğu, iki buçuk oktavlık ses genişliğine sahip olduğu, ses kutusunun büyük olması sebebiyle yaprakinsert ignore into journalissuearticles values(dilimli); teknelerden yapıldığı ve çoğunlukla parmakla çalım tekniğinin kullanıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
Keywords : Bağlama, bas bağlama, halk müziği, çalgı yapım