“NAZARİ, NAZARİYE, NAZARİYAT” KAVRAMLARININ TÜRK MÜZİĞİNDEKİ KULLANIMINA İLİŞKİN BÜTÜNLEŞTİRİCİ ARAŞTIRMA

Authors : Bora KANAR, Serpil UMUZDAŞ

Pages : 188-204

Doi:10.51576/ymd.1307959

View : 35 | Download : 36

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ Türk Müziği bilgisi üzerine veri sağlayan en eski kaynakların; dokuzuncu yüzyılda Kindi, daha sonra ise; 10. yüzyılda Farabi, 11. yüzyılda İbn-i Sina, 13. yüzyılda Safiyyüddin Abdülmümin Urmevi tarafından yazıldığı kabul edilir. Bu yüzyıllarda müzik bir bilim olarak sınıflandırılmış, matematik, fizik, tıp, astroloji gibi disiplinler ile ilişkilendirilmiştir. 20. yüzyıla kadar olan süreçte, Türk müziği kurallarını içeren yazılı kaynaklar için edvar kavramı kullanılabilirken, sonrasında “nazariye ve nazariyat” kavramlarının kullanıldığı görülmektedir. “Nazariye ve nazariyat” kavramları Arapça nazar kelime kökünden gelen kavramlardır. Türk müziği bilgisi üzerine yapılan çalışmalarda, bu iki kavramın farklı anlamlarda kullanılabildiği anlaşılmıştır. Bu çalışmada, 20. yüzyıl ve sonrası Türk müziği kaynaklarında kullanılan “nazari, nazariye, nazariyat” kavramlarının anlamları ve kullanım alanları tespit edilerek sentezlenmiştir. Alan yazındaki Türk müziği sözlükleri ile; makam, usul, ses sistemi olgularını kapsamına alan 14 adet doküman analiz edilmiştir. Belgelerden elde edilen verilerden hareketle; nazari kavramının, Türk müziği bilgisi ile ilgili yazılı veri, kaynak, nazariye kavramının; Türk müziğinde bireysel çalışma ve kurallar, görüş, yaklaşım, nazariyat kavramının; Türk müziğine temel olan fikirlerin sistematik ifadesi halindeki kurallar ve görüşler bütünü anlamında kullanılabileceği anlaşılmıştır. Ulaşılan sonuç ile yazarlar tarafından araştırma konusu olan kavramların Türk müziği literatüründeki kullanımlarına ilişkin kavram haritası oluşturulmuştur. Nazariye kavramının; tekil olarak, bir kişi veya bir grubun çalışması, nazariyat kavramının; çoğul olarak, genel, bütün çalışmaların toplamı anlamında kullanılması önerilmektedir.
Keywords : Nazari, Nazariye, Nazariyat, Türk Müziği, Kavram