KÜLTÜRLENME BAĞLAMINDA YARENLİK GELENEĞİNDE MÜZİK PRATİKLERİ: SİMAV ÖRNEĞİ

Authors : Muzaffer BAYRAM, Orçun BERRAKÇAY

Pages : 317-343

Doi:10.51576/ymd.1351887

View : 123 | Download : 44

Publication Date : 2023-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu’nun birçok yöresinde geçmişten günümüze varlığı devam eden gelenekler vardır. Kütahya’nın ilçesi olan Simav’ın kültürel değerlerinin en önemlilerinden biri olan Yarenlik geleneği de bunların arasında yer alır. Yarenlik kelime anlamı olarak yakın arkadaşlar arası konuşma, dostça konuşma, söyleşme ve sohbet anlamına gelir. Bu toplulukların içerisinde yer alan kişilere de ‘Yaren’ denilir. Yarenlik; içerisinde belirli bir amacın olduğu, aynı görüşlerin paylaşıldığı, dostluk, arkadaşlık ve dayanışmanın öne çıktığı geleneği temsil eder. Kendi içerisindeki sevgi ve saygı ile Simav’ın içerisindeki birliktelik ve dayanışmayı ortaya çıkarıp; birliktelik, dayanışma, saygı ve sevgi ortamının daimî olarak kalmasını sağlamayı ilke edinirler. Simav’da her yıl Ekim ayının son günlerinde kurulup Mayıs ayının ortalarına kadar çalışmalarını sürdüren Yaren teşkilatları kendine özgü işleyişi ve içerisinde uygulanan özel kuralları ile varlığını devam ettirirler. Yarenlik geleneğinin bileşenlerinden birisi de müziktir. Yaren içerisinde ve özellikle toplantılarda müzik önemli bir yere sahiptir. Yarenler arasındaki “saz başlayınca söz biter’’ kuralı da müziğin bu grup için öneminin göstergelerinden biridir. Bu araştırmada; Simav’da geçmişten günümüze kadar süren Yarenlik geleneğinin tarihi, bu geleneği sürdüren teşkilatların kendi içerisindeki işleyişi, kendine özgü kuralları, yarenlikte müziğin yeri ve önemi ile hangi tür eserlerin, hangi çalgılar kullanılarak kimler tarafından icra edildiği ve müziğin kültürlenme sürecindeki etkileri gibi konuların incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma verileri Simav’da bulunan Yaren teşkilatlarının içerisinde yer alan önemli kişilerle görüşmeler yapılarak elde edilmiştir. Sonuç olarak; bu çalışma ile Yarenlik geleneğinin ne olduğu, tarihsel süreci, müziğin Simav yarenlik geleneğindeki önemi, Simav yarenlik teşkilatlarının işleyiş ve yapısının nasıl olduğu değerlendirilmiştir. Simav Yarenlik geleneğinin geçmişten günümüze kadar varlığını devam ettiren ve yapısını aslına uygun koruma konusuna özellikle dikkat eden bir oluşum olduğu ancak Yarenlik geleneği içinde kültürlenme sürecinde müziksel dinamiklerin son yıllarda farklılaşmaya başladığı bilgilerine ulaşılmıştır. Bu çalışma; Yarenlik geleneğinin iç dinamiklerinin yazılı olarak ele alındığı ve Yarenlik geleneği içerisinde müzik unsurunun detaylı olarak değerlendirildiği bir çalışma olması açısından önem taşımaktadır.
Keywords : Kültürlenme, Yaren, Müzik, Gelenek, Simav