G8 ÜLKELERİNİN MAKROEKONOMİK PERFORMANSLARININ CRITIC VE CRADIS ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Şeyda Urfalıoğlu Şahin, Ali Özdemir

Pages : 382-405

Doi:10.35408/comuybd.1533914

View : 67 | Download : 79

Publication Date : 2025-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Ülkelerin makroekonomik performansları, çeşitli ekonomik göstergeler ile yapılan analizler ile değerlendirilebilmektedir. Makroekonomik göstergeler kullanılarak yapılan performans analizlerinde, tek bir göstergenin değişken olarak ele alınmasıyla gerçekleştirilen çalışmalarda yanıltıcı ve tam açıklayıcı olmayan sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Ülkelerin makroekonomik performansını değerlendirirken birden fazla göstergenin kullanılması daha sağlıklı ve doğruya en yakın sonuçlar elde edilmesine olanak sağlayacaktır. Bu çalışmada, G8 ülke grubunda yer alan sekiz ülkenin makroekonomik performanslarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, gayri safi yurt içi hasıla, enflasyon, işsizlik, ihracat, ithalat ve cari işlemler dengesi olmak üzere altı makroekonomik gösterge kriter olarak belirlenmiştir. Analiz aşamasında; birden çok ve birbiriyle farklı etki yönlerine sahip kriterlerin olduğu problemlerin çözümüne imkân sağlayan çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma kapsamında ilk olarak CRITIC (Kriterler Arası Korelasyon Aracılığı ile Kriterlerin Önemi) yöntemi kullanılmış ve kriterler kendi önem derecelerine göre ağırlıklandırılmıştır. Böylece her bir kriterin kendi önem ağırlığına göre sonuçlara etkisi bulunmuştur. Ek olarak; CRITIC kriter ağırlıklandırma yöntemi ile makroekonomik performansa etkisi en fazla olan kriteri tespit etme şansı da elde edilmiştir. CRITIC yönteminden elde edilen sonuçlarda en önemliden başlayarak kriterler; ihracat, ithalat, enflasyon, işsizlik, cari işlemler dengesi ve gayri safi yurt içi hasıla olarak sıralanmıştır. Çalışmanın sonuçları dikkate alındığında, mevcut durumunu geliştirmeyi amaçlayan ülkelerin öncelikli olarak ele almaları gereken makroekonomik değişkenin ihracat olduğu saptanmıştır. Daha sonra G8 ülkelerini seçilen kriterler ışığında en iyiden en kötüye doğru sıralayabilmek amacıyla CRADIS (Mesafeden İdeal Çözüme Alternatiflerin Uzlaşma Sıralaması) yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda; en iyi makroekonomik performansa sahip ilk üç ülkenin Almanya, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri olduğu, son iki sırada ise Fransa ve İtalya’nın yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Makroekonomik Performans, Çok Kriterli Karar Verme, CRADIS, G8 Ülkeleri