Bütçe Hakkından Kamu Bütçesine: Osmanlı’dan Günümüze

Authors : İpek DOĞAN ÖZER

Pages : 683-706

Doi:10.18657/yonveek.1068445

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖZ Bütçe, yasamanın yürütmeye gelirlerin alınmasına izin, giderlerin yapılmasına yetki verdiği ekonomik bir plan, siyasi bir belgedir. Bütçe hakkının yer aldığı ilk belge Magna Carta Libertatum insert ignore into journalissuearticles values(Büyük Özgürlük Fermanı);’dır. İngiltere’de ortaya çıkan bu belgeden diğer ülkeler ve Türkiye de etkilenmiş, Tanzimat Döneminde modern anlamda bütçeler klasik bütçe sistemine uygun yapılmaya başlanmıştır. Türkiye’de mali anayasa kabul edilen 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu gelişen ve değişen kamu mali yönetimine uyum sağlayamadığından 2003 yılında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kabul edilmiş ve uygulanmaya başlamıştır. Türkiye’de mali anlamda reform niteliği taşıyan 5018 sayılı Kanunla bütçenin hazırlanma, uygulanma ve denetlenme süreci tümüyle değişmiş ve performans esaslı bütçe sistemine geçilmiştir. Bu çalışmanın amacı bütçe hakkının İngiltere, Fransa, ABD ve Almanya’da gelişiminden hareketle Türkiye’deki bütçe sürecini araştırmaktır. Osmanlı Devleti’nden günümüze uygulanan bütçenin hukuki dayanakları ve bütçe sistemleri ele alınmaktadır. Performans esaslı bütçe sisteminde yaşanan sorunlar nedeniyle 2020 yılında performans esaslı program bütçe sistemine kademeli olarak geçilmiştir. Bu bütçe sisteminde bütçe-plan ilişkisinin sağlanması, çıktı-sonuç odaklı bir anlayış hedeflenmiştir. Ancak henüz başlangıç aşamasında olan sistemde zaman içinde hedeflere ulaşılacağı beklenmektedir. Anahtar Kelimeler: Bütçe Hakkı, Kamu Bütçesi, Bütçe Sistemleri. JEL Sınıflandırması:H60, H61.
Keywords : Bütçe Hakkı, Kamu Bütçesi, Bütçe Sistemleri, Budget Right, Public Budget, Budget Systems