Panel Veri Yöntemi ile Seçilmiş Ülke Ekonomilerinde Fosil Yakıt Talebinin İncelenmesi

Authors : Sefa ÖZBEK

Pages : 113-131

Doi:10.18657/yonveek.1180058

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2023-03-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada fosil yakıt talebinin belirleyicileri küreselleşme sürecinin derinleştiği güncel dönem verileri ile araştırılmaktadır. Panel veri yöntemlerinin kullanıldığı çalışmada yatay kesit birimleri olarak Arjantin, Bangladeş, Bulgaristan, Şili, Çin, Macaristan, Hindistan, Meksika, Pakistan, Peru, Filipinler, Polonya, Romanya, Tayland, Türkiye ve Ukrayna ekonomileri seçilmiştir. Adı geçen 16 ülkede 1990 yılında toplam enerji kaynakları içerisinde fosil yakıtların payı %75.47 iken 2018 yılında %84.23 oranında gerçekleşmiştir. İlgili ülke ekonomilerinde 1990 yılına göre 2018 yılında toplam enerji ithalatı %388.96 artış göstermiş ve bu artışın önemli bölümü fosil yakıt tüketiminden kaynaklanmaktadır. Bu durum gerek cari açık gerekse çevresel kalite açısından önemli sorunları meydana getirebilmektedir. Bu çalışmada 1990-2018 örneklem dönemine ait fosil yakıt talebi ile ekonomik büyüme, doğrudan yabancı yatırımlar, reel enerji fiyatları, karbondioksit emisyonu, kentleşme ve enerji kayıpları arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki ampirik olarak incelenmektedir. Panel veri analizi yöntemlerinden Havuzlanmış Ortalama Grup insert ignore into journalissuearticles values(PMG);, Ortalama Grup insert ignore into journalissuearticles values(MG); ve Dinamik Sabit Etkiler insert ignore into journalissuearticles values(DFE); tahmincilerinin kullanıldığı çalışmada model tercihi için Hausman testi yapılmaktadır. Ampirik bulgular ekonomik büyüme, reel enerji fiyatları, doğrudan yabancı yatırımlar ve kentleşmenin fosil yakıt talebini düşürdüğünü; karbondioksit emisyonu ve enerji kayıplarının ise fosil yakıt talebini artırıcı rol oynadığını göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Fosil Yakıt Kullanımı, Ekonomik Büyüme, Enerji Kayıpları, Enerji İthalatçısı Ülkeler. JEL Sınıflandırması: O13, F43.
Keywords : Fosil Yakıt Kullanımı, Ekonomik Büyüme, Enerji Kayıpları, Enerji İthalatçısı Ülkeler