Türkiye’de Banka Kredilerinin Vergi Gelirleriyle Etkileşimi

Authors : Onur Ertürk, Hatice Yurtsever

Pages : 405-431

Doi:10.18657/yonveek.1266637

View : 128 | Download : 121

Publication Date : 2024-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Türkiye’de banka kredilerinin vergi gelirleri ve çeşitli makroekonomik büyüklükler üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Toplam banka kredileri, bireysel krediler, ticari krediler ve tarımsal kredilerin vergi gelirleri ile ilişkisini ve vergi gelirlerini nasıl etkilediğini incelemektedir. Ampirik analizde, 2004:1-2018:12 döneminde aylık verileri içeren Türkiye’de banka kredilerinin vergi gelirlerine yönelik ne tür etkilerinin olduğu, VAR modeli yöntemi kullanılarak sınanmıştır. Analiz sonuçlarına göre; model 1 incelendiğinde toplam banka kredilerindeki artışa reel efektif döviz kuru (REK) azalış yönünde, faiz oranları ve enflasyon artış yönünde tepki vermiştir. Sanayi üretim endeksi ve toplam vergi gelirlerinin tepkileri ise istatistiksel olarak anlamlı değildir. Model 2’ye bakıldığında bireysel kredilerde meydana gelen artışta enflasyonun azalış olarak, sanayi üretim endeksinin ise yükseliş yönünde tepki verdiği görülmüştür. Faiz oranları, REK ve toplam vergi gelirlerinin bireysel kredilere verilen şoka verdiği tepkilerin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı anlaşılmıştır. Model 3 analizi irdelendiğinde ticari kredilerdeki artışa reel efektif döviz kuru azalış yönünde, faiz oranları ve enflasyon artış yönünde tepki vermiştir. Model 4 incelendiğinde tarımsal kredilerdeki artışa toplam vergi gelirlerinin artış yönünde tepki verdiği bulgusuna ulaşılmıştır. Böylece banka kredilerinin vergi gelirlerini etkileyen faktörlerden biri olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada banka kredilerinin vergi gelirlerine olumlu katkıları konusunda maliye politikası önerileri sunulmuştur.
Keywords : vergi gelirleri, banka kredileri, parasal aktarım mekanizması, etki tepki fonksiyonları, VAR model