Türk Vergi Sistemi Neden ve Ne Kadar Karmaşık Algılanıyor?: Bir Karma Yöntem Araştırması

Authors : Seda Öner, Mehmet Cural

Pages : 103-130

Doi:10.18657/yonveek.1533258

View : 92 | Download : 87

Publication Date : 2025-03-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Vergi karmaşıklığı, mükelleflerin vergiye uyum davranışlarını olumsuz etkilemekte ve gerek mükellefler için uyum maliyetlerini gerekse vergi idareleri için operasyonel maliyetleri artırarak devleti vergi geliri kaybına uğratabilmektedir. Bu nedenle, vergi sisteminin basitleştirilmesi yönündeki çabalar önem kazanmaktadır. Ancak, vergi karmaşıklığının azaltılması veya ortadan kaldırılması için öncelikle mevcut vergi karmaşıklığı düzeyinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu araştırma; vergi karmaşıklığı algısını belirleyen faktörlerin saptanmasını, vergi karmaşıklığı algısını ölçmek üzere endeks geliştirilmesini ve bu endeks aracılığıyla Türk Vergi Sistemi’nin algılanan karmaşıklık düzeyinin ölçülmesini amaçlamaktadır. Araştırmada muhasebe meslek mensupları, vergi dairesi personeli, maliye alanında araştırma yapan akademisyenler ve vergi hukukunu ilgilendiren konularda hizmet veren avukatlardan oluşan 26 katılımcıyla yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş ve ulaşılan bulgulara dayalı olarak bir endeks geliştirilmiştir. Aynı meslek gruplarından belirlenen 507 katılımcıya ait anket verisiyle bu endeks kullanarak yapılan hesaplama sonucunda tüm katılımcıların “genel vergi karmaşıklığı algısı” skorlarının ortalaması 1 üzerinden 0,69 olarak bulunmuş ve Türk Vergi Sistemi’nin yüksek düzeyde karmaşık olarak algılandığı tespit edilmiştir. Araştırma, vergi karmaşıklığı konusunda literatüre ve politika yapıcılara özgün ve önemli katkılar sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Vergi Karmaşıklığı, Vergi Karmaşıklığı Algısı, Vergi Karmaşıklığı Endeksi, Vergi Sisteminin Basitleştirilmesi, Vergi Uyumu JEL Sınıflandırması: H2, K30
Keywords : Vergi Karmaşıklığı, Vergi Karmaşıklığı Algısı, Vergi Karmaşıklığı Endeksi, Vergi Sisteminin Basitleştirilmesi, Vergi Uyumu