Endüstri 5.0’a Doğru: Zeki Otonom Sistemlerde Etik Ve Ahlaki Sorumluluklar

Authors : Pelin CANBAY, Zübeyde DEMİRCİOĞLU

Pages : 106-123

Doi:10.5824/ajite.2021.02.006.x

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2021-05-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Endüstri 4.0 ile birlikte makinelerin birbiriyle haberleştiği bir sürece girilmiş bulunmaktadır. Bu süreç, makinelerin otonom kararlar vereceği ve bu kararlar ile insanların hayatına önemli etkilerde bulunacağı Endüstri 5.0 döneminin de ilk adımlarını oluşturmaktadır. Endüstride meydana gelen bu gelişmelerin temelinde Yapay Zeka algoritmaları ile birçok alanda elde edilen yüksek başarılar yer almaktadır. Geliştikçe başarısı ve karmaşıklığı artarken anlaşılabilirliği azalan zeki sistemlerin insanları etkileyen önemli kararların alınmasında kullanılacak olması birçok şüpheyi de beraberinde getirmiştir. Bu şüpheler sadece son kullanıcı tarafında değil aynı zamanda sosyal ve ekonomik dönüşümlerle de ilgilidir. Endüstri 5.0’ın önündeki engellerin başında geliştirilecek zeki topluluğa karşı toplumsal önyargılar bulunmaktadır. Bu sebeple, Zeki Otonom makinelerin etik ve ahlaki sorumlulukların bilincinde makineler olmaları ve bu özelliklerin topluma açıklanabilir olması gerekmektedir. Açıklama Hakkı, yapay zeka destekli otonom sistemlerin kararlarını hangi etik ve ahlaki mekanizmalara göre belirlediklerinin bu süreçten etkilenen kişilere açıklanması gerekliliğini ortaya koyar. Bu çalışmada, otonom makinelerin üretim ve geliştirme aşamalarında dikkate alınması gereken etik ve ahlaki sorumlulukların neler olduğu, bu sorumluluklara neden ihtiyaç duyulduğu ve bu sorumlulukların karşılanması için sunulan mevcut yaklaşımlar değerlendirilmiştir.
Keywords : yapay zeka, etik, otonom makineler, endüstri