Assessing the Effects of Various Socio-Economic and Health Indicators on HDI Country Categories

Authors : Özlem YORULMAZ

Pages : 1-10

Doi:10.17093/aj.2016.4.1.5000171922

View : 29 | Download : 13

Publication Date : 2016-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsani Gelişme Endeksi insert ignore into journalissuearticles values(İGE); yaşam standardı, ortalama yaşam beklentisi ve eğitim düzeyi göstergelerine dayalıdır. İGE’nin tanınırlığı ve yaygın kullanımına karşın, endeksin yetersiz faktörlerle açıklanmasından dolayı doğruluğu konusu literatürde tartışılmaktadır. Bu çalışma 11 göstergeyi dikkate alarak ülkeleri kümelemiş ve elde edilen kümeleri İGE ülke kategorileri ile karşılaştırmıştır. Ayrıca söz konusu 11 faktörün İGE ülke kategorileri üzerindeki etkisi multinomial lojistik regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular ülke sınıflarının genel özelliklerinin İGE kategorileriyle benzerlik gösterdiğini ama bununla beraber sınıflamada bazı farklılıkların olduğunu gösterir.  Sağlık göstergeleri, düşük İGE kategorisinde yer alan ülkelerde, çok yüksek İGE kategorinde yer alan ülkelere oranla oldukça etkilidir. Doğrudan yabancı yatırımlar, kişi başına düşen CO2 emisyonu, düşük ve orta İGE kategorisinde yer alan ülkelerde, yüksek İGE kategorisinde olanlara göre anlamlıdır. Bununla beraber, kadınların parlamentodaki ve iş gücündeki katılımları etkili ve ayıredici bir faktör değildir.
Keywords : Insani Gelişme Endeksi, Sağlık Göstergeleri, Cinsiyet Etkisi, Multinomial Lojistik Regresyon Analizi, Kümeleme Analizi, Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi