Ölüm Nedenlerine Göre K-Ortalamalar Yöntemi İle Ülkelerin Kümelenmesi

Authors : Cem GÜRLER, Mehmet ÇAĞLAR, Onur ÖNAY

Pages : 111-130

Doi:10.17093/alphanumeric.588835

View : 31 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ölüm nedenleri, ülkelerin sağlık sistemlerinin değerlendirilmesi ve İnsani Gelişme Düzeylerinin belirlenmesinde kullanılan ölçütlerden birisidir. Ülkeler, ölüm nedenlerine bağlı olarak sağlık politikaları geliştirmektedirler. Ölüm oranları ve ölüm nedenleri Birleşmiş Milletler tarafından ülkeler için gelişmişlik göstergeleri arasında kabul edilirken, toplum sağlığının iyileştirilmesi de küresel ölçekte bir hedef olarak gösterilmektedir. Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü insert ignore into journalissuearticles values(Institute for Health Metrics and Evaluation); verilerine göre 2015 yılında 54.15 milyon ölüm meydana gelmiş ve bu ölümlerin %71’i bulaşıcı olmayan hastalık, %20’si bulaşıcı hastalıklar, yeni doğan ve beslenme hastalıkları, kalan %9’u ise yaralanmalardan kaynaklanmıştır. Mevcut çalışmada, farklı ülkelerdeki kişilerin çeşitli ölüm nedenleri dikkate alınarak ülkelerin gruplandırılması ve ölüm nedenleri ile ülkelerin İnsani Gelişme Düzeyi arasında bir ilişkinin olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Analizde; 168 ülke ve bu ülkelerin ölüm nedenlerini gösteren 28 farklı değişkenin 2015 yılı verileri kullanılmıştır. Ülkelerin ölüm nedenlerine göre gruplanması amacıyla k-ortalamalar yöntemi kullanılmış olup, Dünya Sağlık Örgütü’nün hastalık, yaralanma ve ölüm nedenlerini sınıflandırmasından faydalanılarak 4 farklı model kurulmuştur. Kümeleme analizinden sonra ülkelerin İnsani Gelişme Düzeylerine göre hangi kümede yer aldıkları incelenmiştir. Ayrıca ölüm nedenleri ile ülkelerin İnsani Gelişme Düzeyi arasında bir ilişki olup olmadığı da araştırılmıştır.
Keywords : Nedene Bağlı Ölüm, Kümeleme Analizi, K Ortalamalar