Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Okuryazarlık Becerilerini Kazandırmaya Yönelik Gerçekleştirdikleri Uygulamalar

Authors : Tuğba Selanik Ay, Ümit Yavuz

Pages : 31-63

Doi:10.18039/ajesi.17370

View : 9 | Download : 8

Publication Date : 2016-10-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyal Bilgiler dersi insanı, toplumu ve bunlarla ilişkisi çerçevesinde çevreyi konu alanı olarak inceleyen bir derstir. Bu bağlamda günlük yaşam içinde bu amacı gerçekleştirmeye dönük olarak farklı türde pek çok okuryazarlık becerisinin kazandırılmasını da içerir. Sosyal Bilgiler dersinde kazandırılabilecek okuryazarlık becerileri çevre, hukuk, ekonomi, teknoloji, tarih, medya, harita, coğrafya, eleştirel ve politik okuryazarlık biçiminde sıralanabilir. Bu araştırmanın temel amacı sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersinde okuryazarlık becerileri kazandırmaya yönelik gerçekleştirdikleri uygulamaları belirlemektir. Araştırmanın katılımcılarını 2015-2016 öğretim yılı bahar döneminde Afyon İli merkezinde yer alan 9 devlet ilkokulunda görev yapmakta olan 110 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde, betimsel bir çalışmadır. Araştırmada, sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersinde çeşitli okuryazarlık becerilerini kazandırmaya yönelik gerçekleştirdikleri uygulamaları belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilen 10 okuryazarlık becerisini kazandırmaya yönelik olarak gerçekleştirilebilecek 105 uygulamayı içeren kapalı uçlu anket kullanılmıştır. Elde edilen veriler frekans ve yüzdeler biçiminde sunulmuştur. Araştırma sonucunda sınıf öğretmenlerinin okuryazarlık bağlamında Sosyal Bilgiler dersinde yer verdiği uygulamalar incelendiğinde sınıf öğretmenlerinin, bilgi düzeyinde uygulamaları gerçekleştirdiği ancak öğrencinin günlük yaşamı ilişkilendirmesini sağlayacak beceri düzeyinde uygulamalara en az düzeyde yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra her bir okuryazarlık türü ile ilgili sınıf öğretmenlerinin gerçekleştirdikleri uygulamaların sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan kazanımlarla uyumlu uygulamalar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.  Elde edilen sonuçlar ışığında okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasında okul dışı öğrenme ortamlarından yararlanmaya yönelik hizmet öncesi eğitim ile öğretmen adaylarına, hizmet içi eğitim yoluyla da öğretmenlere destek sağlanması; okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasına yönelik öğrenciler üzerinde gerçekleştirilen uygulamaları içeren çeşitli deneysel ya da kuramsal araştırmalar yapılması önerilmiştir.
Keywords : Sosyal Bilgiler öğretimi, okuryazarlık becerileri, sınıf öğretmenleri