İslam İktisat Düşüncesi’nin Toplumsal Dinamikleri

Authors : Gökhan Oruç Önalan

Pages : 2-28

View : 88 | Download : 42

Publication Date : 2024-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanlık, yakın dönemde kapitalizm ve sosyalizm gibi iki marjinal örneği karşısında bulmuştur. Sosyalizmin pratikte kaybolmasının ardından bugün kapitalizm, başat aktör olarak varlığını sürdürmektedir. Kapitalizmin temelinde ahlâkî değerlerden uzak, çıkar çatışmasının peşinde koşan dünyevîleşmiş insan modeli vardır. İslâm’ın varlık, bilgi ve değerler kümesinin işaret ettiği iktisadî sistem ise hukuk ve ahlâk kuralları üzerine kuruludur. Bu kurallar, hem toplumun her bir üyesini hem de genelini muhatap almakta, ekonomik yaşam alanının İslâmî prensipler etrafında işlemesine zemin hazırlamaktadır. Bu fıkhî ve ahlâkî ilkeleri anlamadan, İslâmî iktisat sisteminin dokusunu ve duruşunu kavrayabilmek de mümkün değildir. Aksi takdirde İslâmî iktisat düşünce kimliğine, batılı iktisat tasavvurlarının gözünden bir karakter oturtulmaya çalışılacaktır ki bunun ne denli yanlış bir yaklaşım olduğu açıktır. İslâmî iktisat disiplini bir basamağı bilim alanı diğer basamağı doktrin olmak üzere iki farklı karşılığa sahiptir. Bugün İslâmî hassasiyetlerin ve prensiplerin çevrelediği bir İslâm iktisat sisteminin somut olarak karşılık bulmaması, İslâmî iktisat disiplininin sistem bağlamından ziyade düşünce boyutunun öne çıkmasına zemin hazırlamaktadır. Bu doğrultuda İslâm iktisat düşüncesi, iktisadi yaşam alanının kurumsal temellere oturtulmasına yönelik kural ve prensipleri konu edinmektedir. Somut maddi temeller üzerine kurumsal bir İslâm iktisat sistemi varlık kazandığı zaman İslâmî iktisat bilim alanı çalışmalarına konu edilebilir. Bunu başarabilmek öncelikle teorik çerçevede İslâm iktisat düşüncesinin toplumsal dinamiklerini ortaya koymaktan geçer. Çalışmanın amacı bu yönde gelişmektedir.
Keywords : İslâm İktisat Düşüncesi, İslâm İktisadı, Müslüman İnsan, Refah ve Felah