Radyoterapiye Bağlı Oral Mukozit ve Yönetiminde Kanıta Dayalı Uygulamalar

Authors : Ülkü Saygılı Düzova

Pages : 79-90

Doi:10.19127/bshealthscience.1587454

View : 89 | Download : 75

Publication Date : 2025-03-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Radyoterapiye bağlı oral mukozit (RBOM), baş ve boyun kanseri tedavisi sırasında sıklıkla karşılaşılan ve yaşam kalitesini ciddi şekilde olumsuz etkileyen bir yan etki olarak dikkat çekmektedir. Oral mukozada ağrılı inflamasyon ve ülserasyon şeklinde kendini gösteren bu komplikasyon, hastaların yemek yeme, konuşma ve ağız hijyenini sürdürme gibi temel günlük aktivitelerini önemli ölçüde zorlaştırmaktadır. RBOM, yalnızca hastaların fiziksel semptomlarını agreve etmekle kalmayıp, aynı zamanda tedavi süreçlerini kesintiye uğratarak tedavi başarısını ve hasta memnuniyetini olumsuz etkilemektedir. Radyoterapi hemşireleri, erken tanı, bireyselleştirilmiş bakım planlarının oluşturulması, ağız hijyen protokollerinin takibi ve hasta eğitimi gibi görevlerle kanıta dayalı önleme stratejilerinin uygulanmasında önemli bir rol üstlenmektedir. RBOM yönetiminde kanıta dayalı uygulamaların klinik rehberler doğrultusunda entegre edilmesi, tedavi sürecinin optimizasyonuna, hasta sonuçlarının iyileştirilmesine ve yaşam kalitesinin artırılmasına olanak tanımaktadır. Bu bütüncül yaklaşım, RBOM yükünü hafifletirken kanser tedavisinin sürekliliğine ve etkinliğine de önemli katkılar sunmaktadır. Bu derlemenin amacı, RBOM ile ilgili mevcut bilgi ve kanıt temelli uygulamaları inceleyerek, hemşireler ve diğer sağlık profesyonelleri için önleme, yönetim ve tedaviye yönelik rehberlik sağlamaktır. Bu derleme, RBOM ile ilgili mevcut literatür taramasıyla oluşturulmuş ve PubMed, Scopus gibi uluslararası veri tabanlarında 2000–2025 yılları arasında yayımlanan çalışmalar esas alınarak hazırlanmıştır. Anahtar kelimeler arasında “Oral Mukozit,” “Radyoterapi,” “Kanıta Dayalı Uygulamalar,” ve “Baş Boyun Kanseri” yer almıştır. Çalışmalar, içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiş, önleme, yönetim ve tedaviye yönelik stratejilere dair en güncel bilgiler derlenmiştir. RBOM’un yönetiminde kanıta dayalı yaklaşımlar, semptomların etkili bir şekilde azaltılmasını ve tedavi sürecinin kesintisiz devam etmesini sağlamaktadır. Fiziksel ve farmakolojik müdahalelerle birlikte multidisipliner iş birliği, komplikasyonların önlenmesinde ve hasta sonuçlarının iyileştirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Kanıta dayalı uygulamaların bireyselleştirilmiş bakım planları ve hasta eğitimi ile entegrasyonu, RBOM yükünü azaltarak hasta yaşam kalitesini ve tedavi etkinliğini artırmaktadır.
Keywords : Kanıta dayalı uygulamalar, Radyoterapi, Oral mukozit