Geçerlilik, etkililik ve cebrîlik arasindaki ilişki

Authors : Yahya Berkol GÜLGEÇ

Pages : 677-730

Doi:10.1501/Hukfak_0000001905

View : 11 | Download : 13

Publication Date : 2017-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Geçerlilik, etkililik ve cebrîlik kavramlarının hepsi hukuk teorisinde merkezî bir role sahiptir. Bütün büyük teorisyenler bir şekilde bu kavramlara değinmiştir. Ancak, bu kavramların anlamı ve bunların karşılıklı ilişkisi hâlâ sorunludur. Bu sorunlardan bazıları kavramlara ilişkin benimsenen tanımlardan, diğer bir kısmı ise hukuk felsefecilerinin belirsiz üsluplarından kaynaklanmaktadır. Bu makale bu üç kavramı bağdaştırma ve bunların hukuk teorisindeki merkezî konumunu yeniden keşfetme çabası olarak görülebilir. Bu bağlamda, makale her biri farklı bir pozitivizm anlayışına sahip olan üç önemli pozitivistin çalışmalarını incelemektedir: Austin, Kelsen ve Hart. Makale, etkililik bütün bir hukuk sisteminin geçerliliğinin ön koşulu olarak görüldüğü için, bu iki kavramın iç içe geçmiş olduğu sonucuna ulaşmaktadır. Öte yandan, birel bir normun etkililiğinin onun geçerliliği üzerinde bir etkisinin olmaması gerekir. Cebrîliğin aracı olarak yaptırımların bu iki kavramla bağı benimsenen yaptırım tanımına bağlıdır. Yaptırıma ilişkin iki anlayış bulunmaktadır: Normatif ve olgusal anlayışlar. Normatif anlayış veya tanım benimsendiğinde, yaptırım ve cevrîliğin etkililik ve geçerlilik, özellikle de geçerlilik kavramıyla pek az ilgisi bulunmaktadır. Eğer yaptırım olgusal bir "kötülük" olarak algılanırsa, bir hukuk sisteminin etkililiği ve geçerliliği üzerindeki etkisi artmaktadır
Keywords : Geçerlilik, etkililik, cebrîlik, yaptırım, hukukî pozitivizm