İbn Melek’in Mebāriḳu’l-Ezhār Şerḥu Meşāriḳi’l-Envār’ındaki şerh yöntemi ve eserin hadis şerh literatüründeki yeri

Authors : Suat KOCA

Pages : 1-34

Doi:10.1501/Ilhfak_0000001094

View : 22 | Download : 17

Publication Date : 2012-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Anadolu Beyliklerinden Aydınoğulları döneminde yetişmiş çok yönlü bir bilgin olan İbn Melek‘in (ö.821/1418‘den sonra) Mebāriḳu’l-Ezhār adlı hadis şerhini konu almaktadır. Bu şerh eṣ-ṢaŞānī‘ye (ö.650/1252) ait Meşāriḳu’l-Envār adlı derleme hadis eseri üzerine kaleme alınmıştır. Her iki eser de Osmanlı medreselerinde ve bilhassa dâru‘l-hadislerde asırlarca ders kitabı olarak okutulmuştur. Makalede eserin yapısal özellikleri ve şerh metodu tahlil edilmiş ve hadis şerh edebiyatındaki yeri tartışılmıştır. Buna göre Mebāriḳu’l-Ezhār, esas aldığı metindeki rivayetlerin anlaşılması için sarf, nahiv, lügat, hadis, fıkıh, usul-i fıkıh, kelam ve tefsir gibi ilimler çerçevesinde kısa ve özlü bilgiler içeren, pedagojik değeri yüksek, işlevsel ve kısmen özgün bir eserdir. Ancak muhtevası, sistematiği, yazılış amacı ve hedef kitlesi göz önüne alındığında, en-Nevevī (ö.676/1277) ile birlikte ilk olgun örneğini verdiği kabul edilen klasik hadis şerhleri içinde değerlendirilmemelidir
Keywords : İbn Melek, eṣ ṢaŞānī, Mebāriḳul Ezhār, Meşāriḳul Envār, Şerh, Hadis