İbni Sina'nın Metafizik Delili

Authors : Engin ERDEM

Pages : 97-119

Doi:10.1501/Ilhfak_0000001059

View : 23 | Download : 10

Publication Date : 2011-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, İbn Sînâ’nın Tanrı’nın varlığını ispat hakkındaki görüşlerini konu edeceğim. Günümüzde İbn Sînâ’nın delilinin ontolojik mi kozmolojik mi olduğu konusunda felsefeciler arasında hararetli tartışmalar yaşanmaktadır. Onların çoğuna göre, İbn Sînâ, Aristo’yu takip ederek, Tanrı’nın varlığını yaratılmıştan Yaratıcı’ya giden bir yol ile ispatlamaya çalışmakta, önsel değil deneysel bir delil ortaya koymaktadır. İbn Sînâ’nın varlık, modalite, varlık-mahiyet ayırımı, metafiziğin konusu ve amaçları hakkındaki görüşlerini analiz ettikten sonra şunu iddia ediyorum: İbn Sînâ Tanrı’nın varlığını duyusallar vasıtasıyla, yaratılmıştan Yaratıcı’ya giden bir yol ile ispatlamaya çalışmaz. Aksine, o bunu, varlığın doğasını, varlık olması bakımından incelemek suretiyle yapar; onun delilinde Tanrı yaratılmışların varlığına şahitlik eder, yaratılmışlar O’nun varlığına değil. Makalenin sonunda İbn Sînâ’nın delili ile kozmolojik ve ontolojik deliller arasındaki benzerliklere, daha önemlisi farklılıklara işaret edip, ayrıca Orta Çağ Hıristiyan felsefesinin en önde gelen İbn Sînâcı filozofu olan Henry of Ghent’in görüşlerine atıfta bulunarak şunu ileri sürüyorum: İbn Sînâ’nın delili kozmolojik olmadığı gibi Anselmci anlamda ontolojik de değildir; en doğrusu onun deliline “Metafizik Delil” demektir
Keywords :