Okul Öncesi Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğuna Yönelik Metaforlarının Belirlenmesi

Authors : Ali İbrahim Can GÖZÜM

Pages : 857-876

Doi:10.17556/erziefd.803146

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı okul öncesi öğretmelerinin DEHB ilişkin metaforik algılarını tespit etmektir. Araştırma nitel araştırma yöntemi fenomoloji araştırma desenine göre yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, Anadolu’daki bir ilin MEB bağlı resmi bağımsız anaokullarında görev yapmakta olan 32 okul öncesi öğretmenin katılımıyla oluşturulmuştur. Öğretmenlerin DEHB kavramına ilişkin metaforları tespit etmek için “metafor formu” hazırlanmıştır. Metafor formunda öğretmenlerden “DEHB..…gibidir; çünkü…” ifadesini tamamlamaları istenmiştir. ‘DEHB’ kavramına ilişkin metaforların tespit edilmesi için veriler üç aşamada analiz edilmiştir. Birinci aşama kodların oluşturulması, ikinci aşama kategorileştirme, üçüncü aşama kategori adlandırılmasıdır. Temalar DSM-5 DEHB tanı ve ölçütlerine göre adlandırılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmenler ürettikleri 76 metafordan 39 farklı metafor tespit edilmiştir. Metaforlar, “dikkatsizlik, “aşırı hareketlilik ve dürtüsellik” ve “önlem” temaları altında yer almıştır. “Kuş” metaforu en çok tekrarlanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre okul öncesi öğretmenleri, DEHB’nin belirtilerinin farkındadır. Öğretmenlerin kıdem yılı ve DEHB olan çocuklara öğrenim verme durumlarına göre, ürettikleri metaforları incelendiğinde daha çok “önlem” teması altında metafor ürettikleri tespit edilmiştir. Kıdem yılı azaldıkça “aşırı hareketlilik ve dürtüsellik” teması altında metaforların arttığı gözlemlenmektedir.
Keywords : DEHB, metafor, okul öncesi öğretmeni, okul öncesi eğitimi