Ergenler için Deprem Sonrası Bilişler Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Authors : Safa Demir, Nilüfer Koçtürk

Pages : 28-43

Doi:10.17556/erziefd.1543374

View : 133 | Download : 160

Publication Date : 2025-03-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilişsel yaklaşıma göre bireylerin yaşadıkları travmatik bir olay karşısında vereceği tepkiler bireyin bilişleri ile ilişkilidir. Buradan hareketle deprem deneyimlemiş ergenlerin deprem sonrası ruh sağlığı sorunları yaşamalarında ve sorunların kronikleşmesinde bilişlerinin önemli rolü olduğu söylenebilir. Bu çalışmanın temel amacı, deprem deneyimlemiş olan ergenlerin deprem sonrası bilişlerini değerlendirmeye dönük olarak geçerli ve güvenilir ölçümler yapan bir ölçme aracı geliştirmektir. Çalışma 854 deprem deneyimlemiş lise öğrencisinin (Erkek = 337, %39,5; Kadın = 517, %60,5) katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin geçerlik değerlendirmeleri için uzman görüşü, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, ölçüt geçerliliği, yakınsak geçerlilik ve ayırt edici geçerlik analizleri yapılmıştır. Yapılan tüm geçerlilik ölçümleri neticesinde ölçeğin 16 maddeli ve 4 faktörlü yapısının bahsi geçen tüm geçerlilik kriterlerini sağladığı tespit edilmiştir. Güvenirlik ölçümleri için ise kompozit güvenirlik değerleri, iç tutarlılık katsayıları ve test-tekrar test korelasyonları incelenmiştir. Ölçeğin tüm güvenirlik ölçümlerinin de güvenirlik kriterlerini sağladığı görülmüştür. Tüm bunlardan hareketle 16 madde 4 boyutlu Ergenler için Deprem Sonrası Bilişler Ölçeği’nin lise öğrencilerinde geçerli ve güvenilir ölçümler yaptığı tespit edilmiştir.
Keywords : Deprem sonrası bilişler, ölçek, bilişsel yaklaşım, geçerlik ve güvenirlik