Soğuk Savaş Sonrasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Karadeniz Politikası

Authors : Burçin CANAR

Pages : 49-80

Doi:10.1501/SBFder_0000002238

View : 21 | Download : 15

Publication Date : 2012-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, yeni “Büyük Oyun”un esas oyuncularından ABD’nin Karadeniz politikasını incelemektedir. Öncelikle Washington’un Soğuk Savaş sonrasında temel dış politika hedefleri saptanmıştır. Ardından, ABD’nin Karadeniz politikası amaçları, araçları ve bölgesel sorunlara yönelik tutumu incelenerek ortaya konmuştur. Soğuk Savaş sonrasında Karadeniz bölgesini tanımlarken KEİÖ’nün yanı sıra, yeni “Büyük Oyun”un etkisiyle “Genişletilmiş Karadeniz” kavramı kullanılmaktadır. SSCB’nin dağılmasının ardından “yeni dünya düzeni”ni ilan ederek hegemonyasını sürdürmeyi hedefleyen ABD, Karadeniz’i “yaşamsal çıkar alanı” olarak görmektedir. Amerikan strateji belgeleriyle örtüşen “Büyük Satranç Tahtası” ve “Genişletilmiş Karadeniz”in ana fikri; ABD hegemonyasına karşı potansiyel rakiplerin gerçek rakiplere dönüşmesinin ve bölgesel ittifakların oluşmasının engellenmesidir. NATO, üyelik ya da işbirliği yoluyla “tam ve özgür Avrupa”nın inşasında, başka bir deyişle, bölgenin Batı sistemiyle bütünleşmesinde önemli bir rol oynamaktadır. ABD’ye göre, Karadeniz’i de kapsayan Avrupa-Atlantik bölgesinde güvenliği asıl sağlayan NATO’dur. NATO’nun yanı sıra yardım programları ve “renkli devrimler” aracılığıyla da ABD, bölgede Rus etkisini önlemeye çalışmaktadır. “Bölgesel çatışmaların sona ermesi” ve “enerji güvenliği” söylemleri de RF’nin denetimini sınırlamaya yöneliktir.
Keywords : Karadeniz, Yeni Dünya Düzeni, ABD, NATO, Rusya Federasyonu